Τρίτη 16 Ιανουαρίου 2018

Ο κυβερνητικός μύθος περί επενδύσεων




Ο κυβερνητικός μύθος περί επενδύσεων


του Παύλου Δερμενάκη



Ενα από τα σημαντικότερα θέματα της ελληνικής οικονομίας, προκειμένου να υπάρξουν αξιόλογοι ρυθμοί μεγέθυνσης του ΑΕΠ, είναι οι επενδύσεις. Διάφορες μελέτες καταγράφουν ότι απαιτείται άμεσα ένα «επενδυτικό σοκ» της τάξης των 100 δισ. ευρώ για να ξεφύγει η οικονομία της χώρας από τη μακροχρόνια στασιμότητα στην οποία φαίνεται ότι θα καθηλωθεί μετά το μέχρι σήμερα μνημονιακό σοκ και τη μείωση του ΑΕΠ κατά 25%. Η κυβέρνηση προσδιόρισε τον περασμένο Φλεβάρη, στο σχέδιο κειμένου για την «Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική 2017-2021», τις επενδυτικές ανάγκες σε 80 δισ. ευρώ.

Εξαγγελίες για GRinvest και αποτελέσματα

Στη διάρκεια του 2017 τα κυβερνητικά στελέχη δήλωναν σε όλους τους τόνους τις επιτυχίες τους στον τομέα των επενδύσεων. Ο πρωθυπουργός, στην ομιλία του στη ΔΕΘ τον Σεπτέμβρη, μίλησε για αλλαγή σελίδας της χώρας καθώς το GRexit έγινε GRinvest. Ο υπουργός ανάπτυξης κ. Παπαδημητρίου επαναλαμβάνει συνεχώς τις επιτυχίες όσον αφορά στη σημαντική αύξηση, τα δύο τελευταία έτη, της εισροής κεφαλαίων από το εξωτερικό για «ξένες άμεσες επενδύσεις». Σημειώνεται ότι όντως τα μεγέθη αυτά είναι σημαντικά, οι ρυθμοί αύξησής τους ήταν 142% το 2016, 32% στο δεκάμηνο 2017 και ο κ. Παπαδημητρίου εκτιμά ότι έφθασαν στα 4 δισ. ευρώ στο τέλος του έτους.
Όμως η σκληρή οικονομική πραγματικότητα δεν καταγράφει τις επιτυχίες που ανακοινώνει η κυβέρνηση και φυσικά δεν βρισκόμαστε σε συνθήκες «επενδυτικού σοκ», ενώ το μέγεθος επενδύσεων 80 δισ. ευρώ, για την περίοδο 2017-2021, με τα σημερινά πλέον δεδομένα δείχνει ανεπαρκές για να επιδιώξει η χώρα να βρεθεί στα επίπεδα παραγωγής του 2010 που ονειρεύονται κάποιοι. Τα μεγέθη επενδύσεων είναι ανεπαρκέστατα έως τραγικά, συγκριτικά με τις ανάγκες και φυσικά δεν σηματοδοτούν πορεία ανάκαμψης και εξόδου από την κρίση αλλά στασιμότητα. Σημειώνεται ότι οι επενδύσεις μεταξύ την περίοδο 2008 – 2016 μειώθηκαν σε απόλυτο μέγεθος κατά 63%(!). Πρακτικά δηλαδή «χάθηκαν» σ’ αυτήν την οκταετία επενδύσεις ύψους 220 δισ. ευρώ, ή σε ποσοστό 51%, συγκριτικά με το ύψος επενδύσεων του 2008 εάν παρέμενε σταθερό σε όλη την περίοδο.
Έτσι λοιπόν η πανηγυρίζουσα κυβέρνηση παραθέτει έργο επενδύσεων για το 2017 που έως και το εννεάμηνο εμφανίζεται αυξημένο, σε σταθερές τιμές, κατά 2,6%, αλλά με αρνητικό κατά 0,8% το τρίτο τρίμηνο. Σε αυτά δε πρέπει να ληφθούν υπόψη και τα όσα αναφέρονται παρακάτω για την υστέρηση των δημόσιων επενδύσεων.

Ανυπαρξία αναπτυξιακού πλαισίου

Σύμφωνα με την απόφαση του Eurogroup του Ιουνίου 2017, για την Β΄ αξιολόγηση και τη σχετική επικαιροποίηση του μνημονίου, η κυβέρνηση στον αναπτυξιακό τομέα ανέλαβε δύο υποχρεώσεις μέχρι το τέλος του 2017. Τη δημιουργία της Αναπτυξιακής Τράπεζας και την ολοκλήρωση της Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής 2017-2021. και οι δύο υποχρεώσεις δεν εκπληρώθηκαν.
Επίσης η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί, από το 2015, για τη δημιουργία ενός αναπτυξιακού πλαισίου. Το Μάρτιο του 2017 η ιστοσελίδα Capital δημοσίευσε ένα σχέδιο και έκτοτε αγνοείται η τύχη του πλαισίου. Και εδώ η κυβέρνηση δεσμεύθηκε, σύμφωνα με το Eurogroup του Ιουνίου 2017, να παρουσιάσει μέχρι το τέλος του έτους στρατηγική για την ενίσχυση της ανάπτυξης, η οποία συνεχίζει να αναζητείται.

Χαμηλά οι δημόσιες επενδύσεις το 2017

Τα μεγέθη επενδύσεων είναι ανεπαρκέστατα έως τραγικά, συγκριτικά με τις ανάγκες και φυσικά δεν σηματοδοτούν πορεία ανάκαμψης και εξόδου από την κρίση αλλά στασιμότητα
Το βασικό εργαλείο με το οποίο παρεμβαίνει η κυβέρνηση στην αναπτυξιακή διαδικασία είναι το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Είναι οι δημόσιες επενδύσεις που θα έπρεπε να κατευθύνουν την ανάπτυξη της χώρας. Στην πράξη οι δημόσιες επενδύσεις έχουν καταλήξει ένας μηχανισμός διανομής στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα των επιχορηγήσεων από την Ε.Ε., με τη σημερινή ονομασία ΕΣΠΑ. Πολλά δε από τα έργα που εντάσσονται στο ΠΔΕ δεν αποτελούν στην πραγματικότητα επενδύσεις, αλλά υποκατάσταση καταναλωτικών δαπανών του κράτους. Χαρακτηριστικότερη περίπτωση οι δαπάνες για βρεφονηπιακούς σταθμούς, οι οποίες στο μεγαλύτερο μέρος τους αποτελούν επιδοτήσεις προς τους ιδιωτικούς παιδικούς σταθμούς για τα παιδιά που φιλοξενούν μέσω των δήμων. Αντίστοιχα είναι και μια σειρά από προγράμματα εκπαίδευσης ανέργων, που αποτελούν έμμεση επιδότηση της ανεργίας αλλά και των επιχειρήσεων που τους απασχολούν κατά την πρακτική, τα προγράμματα κοινωνικής εργασίας για τους δήμους κ.λπ. Βέβαια, όλες αυτές οι κοινωνικού χαρακτήρα δαπάνες είναι παραπάνω από αναγκαίες. Πρέπει όμως να γίνονται από τον τακτικό προϋπολογισμό και όχι σε βάρος του ΠΔΕ, δηλαδή υπονομεύοντας τις όποιες επενδύσεις και την όποια ανάπτυξη μπορεί να υπάρξει, στις μνημονιακές συνθήκες.
Το αρχικό ΠΔΕ 2017 ήταν 6,8 δισ. και τελικά θα είναι «επιτυχία» αν η υστέρηση είναι μόνο 500 εκ. ευρώ όπως έχει ήδη παραδεχθεί η κυβέρνηση. Να υπενθυμίσουμε ότι πριν ένα 20μερο ψήφισε τον προϋπολογισμό του 2018 στον οποίο περιλαμβάνεται η πρόβλεψη για επιτυχή ολοκλήρωση της εκτέλεσης του ΠΔΕ 2017 στα 6,8 δισ. Βέβαια, το ίδιο είχε συμβεί και για το 2016!

Πραγματικότητα και «ξένες άμεσες επενδύσεις»

Η «έκρηξη» των ξένων άμεσων επενδύσεων είναι θέμα μόνο για τη δημιουργία εντυπώσεων. Από την εξέλιξη των επενδύσεων τόσο το 2016 όσο και το 2017, περίοδο κατά τη οποία ήρθαν 6,5 δισ. ευρώ για «επενδύσεις», προκύπτει ότι τα χρήματα «επενδύθηκαν» αλλού και όχι για την οικονομική ανάκαμψη της χώρας. Όπως είναι γνωστό, ένα μέρος από αυτά είναι αυξήσεις κεφαλαίο ξένων επιχειρήσεων που λειτουργούν στη χώρα, εξόφληση τιμολογίων από τη μητρική εξωτερικού για λογαριασμό της ελληνικής θυγατρικής που κάθε άλλο παρά αποτελούν επένδυση με την έννοια της αύξησης της παραγωγικής ικανότητας της χώρας. Όμως, το μεγαλύτερο μέρος από αυτά τα χρήματα είναι το «τίμημα» της λεηλασίας της χώρας και του λαού. Κινέζοι, Άραβες, Ευρωπαίοι και Τούρκοι προχωρούν μαζικά σε εξαγορές ακινήτων. Έχοντας ως δεδομένα: α) τις μειωμένες τιμές 30-50%, ανάλογα με τις περιοχές και το είδος ακινήτου, β) το μηδενικό αγοραστικό ενδιαφέρον από τη συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας που προσπαθεί να επιβιώσει και όχι να επενδύσει σε ακίνητα (φυσικά υπάρχει μια ελάχιστη ομάδα κάποιων που κερδοσκοπούν σε αυτές τις συνθήκες), γ) την αδυναμία επιβίωσης για τα λαϊκά στρώματα και μεγάλο μέρος από τα μεσαία, που η ανέχεια, η ανεργία, το φοροκυνηγητό και οι τράπεζες τους υποχρεώνουν να εκποιούν ότι έχουν έναντι ευτελούς τιμήματος για να ανταπεξέλθουν, είναι φυσικό οι έχοντες ρευστότητα ξένοι να εκτιμούν την κατάσταση ως «ευκαιρία» και να αγοράζουν ό,τι μπορούν. Έχουν μάλιστα και το bonus της άδειας παραμονής για 10 χρόνια –οι εκτός Ε.Ε.– για συνολική «επένδυση» πάνω από 250.000 ευρώ. Έτσι ιδιώτες και offshore, όπως λένε συμβολαιογράφοι, ελέγχουν πλέον μεγάλο μέρος κτηρίων σε προνομιούχες συνοικίες στο Κέντρο και σε ακριβά προάστια της Αθήνας αλλά και άλλων μεγάλων πόλεων. Στον ιδιωτικό επιχειρηματικό τομέα ισχύουν αντίστοιχα, με τις εξαγορές επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν προβλήματα επιβίωσης και δανεισμού. Στον δε δημόσιο τομέα, είναι γνωστή η λεηλασία της δημόσιας περιουσίας έναντι «ευτελών» τιμημάτων ή ακόμα και με κρατική επιδότηση (Fraport, ΟΣΕ).
Συνεπώς, αυτές είναι οι «άμεσες ξένες επενδύσεις». Πόσο αυτές θα βοηθήσουν στην ανάκαμψη της οικονομίας είναι κάτι που ο καθηγητής κ. Παπαδημητρίου δεν το αναλύει. Απλά, αυτός και η κυβέρνηση, παρουσιάζουν νούμερα και πουλάνε ελπίδες για το μέλλον, γιατί το παρόν συνεχίζει να είναι αβίωτο για τα λαϊκά και μεγάλο μέρος από τα μεσαία στρώματα, ενώ έχουμε μπει πλέον στο ένατο μνημονιακό έτος.

Δημοσίευση: Εφημερίδα "Δρόμος της Αριστεράς" Φύλλο 389, 6/1/2018


Σάββατο 13 Ιανουαρίου 2018

Η βαρβαρότητα του σύγχρονου κόσμου




Η βαρβαρότητα του σύγχρονου κόσμου

Κατά 1 τρισ. πιο πλούσιοι οι 500 παγκόσμιοι ολιγάρχες

του Πέτρου Αβραμίδη



Ηανθρωπότητα, χρόνο με τον χρόνο, ζει σε έναν παραλογισμό, έναν εφιάλτη για τους λαούς στον οικονομικό τομέα. Ο σύγχρονος «πολιτισμός» και η «επιστημονικοτεχνική επανάσταση» δείχνουν το πιο αποκρουστικό τους πρόσωπο. Η σύγχρονη βαρβαρότητα των μέσων ενημέρωσης δίνει καθημερινά μαθήματα απανθρωπιάς. Αναπαράγει μεγέθη δισεκατομμυρίων που προστίθενται στις περιουσίες ελαχίστων και χωρίς καμία κοινωνική ευαισθησία αναπαράγει επίσης το δράμα δισεκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν ή πεθαίνουν με ελάχιστο ή χωρίς καθόλου εισόδημα. Για όλους αυτούς, τους ολιγάρχες και τους υπηρέτες τους, τα πάντα είναι στυγνοί αριθμοί. Στον σύγχρονο καπιταλισμό-καζίνο δεν υπάρχουν άνθρωποι, ζωές… μόνο οικονομικά μεγέθη.


Η μεγάλη συγκέντρωση πλούτου

Η παγκόσμια τάση για δραματική διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, με τη συγκέντρωση όλο και περισσότερου πλούτου σε ελάχιστους δισεκατομμυριούχους (προσεχώς; τρισεκατομμυριούχους) και την εξαθλίωση δισεκατομμυρίων ανθρώπων είχε την τιμητική της και την χρονιά που πέρασε. Μόνο που το 2017 η τάση αυτή ήταν ιδιαίτερα έντονη σε συνδυασμό με γεωπολιτικές διαστάσεις όσον αφορά στην παγκόσμια κατανομή πλούτου.
Όπως έχουμε αναφέρει πριν λίγο καιρό (Φαινομενικά υγιής η παγκόσμια οικονομία, Δρόμος, φ. 378, 20/10/2017, δείτε εδώ https://www.e-dromos.gr/fainomenika-ygihs-h-pagosmia-oikonomia/) «Τον τελευταίο ενάμιση περίπου χρόνο, οι αγορές σε παγκόσμιο επίπεδο καταγράφουν συνεχώς όλο και νέα υψηλά, το δε χρηματιστήριο των ΗΠΑ πηγαίνει από βδομάδα σε βδομάδα σε νέα ρεκόρ. Η όλη εξέλιξη σηματοδοτεί μια ακόμα φούσκα η οποία διογκώνεται καθημερινά. Συνολικά οι αποτιμήσεις των αγορών έχουν ξεφύγει – αποσυνδεθεί κατά πολύ από την πραγματική οικονομία την οποία υποτίθεται αντικατοπτρίζουν.» Αυτή η φούσκα των αγορών είχε καταλυτική σημασία στις παγκόσμιες εξελίξεις αναδιανομής πλούτου και εισοδημάτων υπέρ ων ισχυρών.
Με αυτά τα δεδομένα, κλείνοντας το 2017 οι 500 πλουσιότεροι άνθρωποι στον κόσμο έγιναν ακόμα πιο πλούσιοι κατά 1 τρισ. δολάρια. Η άνοδος των περιουσιών τους, όπως καταγράφεται από την επετηρίδα των δισεκατομμυριούχων που τηρεί το Bloomberg και περιλαμβάνει τους 500 πλουσιότερους στον κόσμο, ήταν 23% έναντι ανόδου 20% του παγκόσμιου χρηματιστηριακού δείκτη MSCI και του αντίστοιχου δείκτη Standard & Poor’s 500 Wall Street. Το ποιες ήταν οι ανακατατάξεις μεταξύ τους, για εμάς τουλάχιστον, έχει μικρή ή καθόλου σημασία. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι οι 500 έχουν πλέον περιουσίες συνολικού ύψους 5,3 τρισ. δολάρια έναντι 4,4 τρισ. στο τέλος του 2016 και αυτά αντιστοιχούν το 6,7% του παγκόσμιου ΑΕΠ (78,5 τρισ. δολάρια το 2017) έναντι 5,8% το 2016.
Όσο μικρή σημασία έχουν οι προσωπικές ανακατατάξεις από έτους σε έτος (όταν φυσικά συμβαίνουν) μεταξύ των 500, τόσο μεγαλύτερη σημασία έχει η γεωγραφική τους διασπορά και η γεωπολιτική της σημασία.
Οι κερδισμένοι του 2017 ήταν οι Κινέζοι ολιγάρχες. Οι 38 Κινέζοι της επετηρίδας Bloomberg αύξησαν την περιουσία τους κατά 177 δισ. δολάρια (+65%). Αυτή ήταν η μεγαλύτερη αύξηση που σημειώθηκε σε «εθνικό» επίπεδο μεταξύ των ολιγαρχών των 49 χωρών που συμμετέχουν στην επετηρίδα. Με αυτό σαν δεδομένο αλλά και τις γενικότερες αντίστοιχες βελτιώσεις συνολικά στο επίπεδο των Ασιατικών χωρών, ο συνολικός αριθμός των Ασιατών δισεκατομμυριούχων ξεπέρασε εκείνον των Αμερικανών για πρώτη φορά ιστορικά σύμφωνα με άλλη έκθεση της UBS Group και PriceWaterhouseCoopers. Βέβαια, οι ΗΠΑ συνεχίζουν να έχουν τη μεγαλύτερη παρουσία με 159 δισεκατομμυριούχους, των οποίων η περιουσία αυξήθηκε κατά 315 δισ. δολάρια ή 18% και έφθασε τα 2 τρισ.
Σημαντικές θέσεις στην επετηρίδα κατέχουν και οι Ρώσοι ολιγάρχες, παρά τα προβλήματα από τις οικονομικές κυρώσεις της Δύσης. Στην επετηρίδα συμμετέχουν 27 δισεκατομμυριούχοι Ρώσοι οι οποίοι αύξησαν την περιουσία τους κατά 29 δισ. δολάρια και έφθασαν στα 275 δισ.
Όλα τα νούμερα παραπάνω, όπως εξηγήσαμε αρχικά, είναι αποτέλεσμα της υπέρμετρης μεγέθυνσης της φούσκας των αγορών κατά το 2017. Όμως όλοι αυτοί οι «πρωταγωνιστές» συνέβαλλαν τα μέγιστα σε αυτήν τη φούσκα μέσω των συγχωνεύσεων και εξαγορών που οδήγησαν σε ακόμα μεγαλύτερη συγκέντρωση και συγκεντροποίηση παραγωγής και υπηρεσιών σε παγκόσμιο επίπεδο.
Συνολικά η αξία των εξαγορών και συγχωνεύσεων το 2017 έφθασε τα 3,5 τρισ. δολάρια, ελάχιστα υπολειπόμενη (μόλις 1%) του 2016. Το 2017 ήταν το τέταρτο συνεχόμενο έτος ρεκόρ στις εξαγορές και συγχωνεύσεις, τάση η οποία θα συνεχιστεί και το 2018, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις. Από αυτές 1,4 τρισ. δολάρια ήταν η αξία των συμφωνιών στις ΗΠΑ, 912 δισ. στην περιοχή Ασίας – Ειρηνικού και 850 δισ. στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο.

Από εννιά σε οκτώ οι κορυφαίοι παγκόσμιοι ολιγάρχες

Οι παγκόσμιοι ολιγάρχες για μια ακόμα χρονιά πέτυχαν τους στόχους τους, να μεγαλώσουν τις περιουσίες τους σε βάρος των λαών, οδηγώντας εκατοντάδες εκατομμύρια κόσμου, σε όλον τον πλανήτη, ακόμα και στις ίδιες τις ΗΠΑ, στην πείνα και την εξαθλίωση. Στο τέλος του Ιανουαρίου θα μαζευτούν όλοι αυτοί μαζί με το υπηρετικό τους προσωπικό, τους γνωστούς πολιτικούς που υπηρετούν με αφοσίωση τα συμφέροντα των αφεντικών τους, στο θέρετρο του Νταβός στην Ελβετία. Εκεί, μεταξύ των πάρτι και του κλεισίματος νέων «δουλειών» σε παγκόσμιο επίπεδο, θα μιλήσουν και πάλι για τις ανισότητες που οι ίδιοι δημιουργούν και εντείνουν και θα εκφράσουν, όπως πάντοτε με κροκοδείλια δάκρυα, τις ανησυχίες τους για αυτήν την κατάσταση… Να θυμίσουμε μόνο απλά ότι τα αναθεωρημένα στοιχεία που παρουσιάστηκαν το 2017 για το 2015 έδειχναν ότι μόλις εννιά άτομα κατείχαν όσο τα 3,6 δισεκατομμύρια ανθρώπων, που αποτελούσαν το μισό του φτωχότερου πληθυσμού της Γης. Το 2016 τα άτομα αυτά μειώθηκαν σε οκτώ! Φαντασθείτε τι θα δείχνουν τα στοιχεία για το 2017.

Δημοσίευση: Εφημερίδα "Δρόμος της Αριστεράς" Φύλλο 389, 6/1/2018






Σάββατο 6 Ιανουαρίου 2018

Το 2017 έφερε ακόμα περισσότερη φτώχεια



Η οικονομική ανασκόπηση χρονιάς που φεύγει – Τι περιμένει την κοινωνία το 2018

του Παύλου Δερμενάκη

Τ
ο 2016 έκλεισε με την ταπεινωτική απολογητική επιστολή Τσακαλώτου προς τους δανειστές ότι «η Ελλάδα δεν θα το ξανακάνει». Είχε βλέπετε αποφασίσει να διανείμει κοινωνικό μέρισμα, χωρίς να έχει προηγούμενα την έγκρισή τους! Η επιστολή καταγράφηκε ως η απόλυτη έκφραση του νέο-αποικιακού καθεστώτος στο οποίο οδήγησαν τη χώρα τα μνημόνια και κατέδειξε με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο τη δουλικότητα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Τα γεγονότα του 2017 που ακολούθησαν, το απέδειξαν με τον πλέον κραυγαλέο τρόπο καθώς η κυβέρνηση σε όλα τα θέματα έριχνε «λευκή πετσέτα». Το Μαξίμου πιστό στις εντολές των δανειστών, εφάρμοσε μέτρα βαθέματος του μνημονιακού καθεστώτος, όχι μόνο σε επίπεδο οικονομικών μεγεθών, αλλά και ποιοτικά. Πλέον, με τις συμφωνίες της κυβέρνησης, η χώρα και ο λαός είναι «σιδηροδέσμιοι» μέχρι το 2060, ανεξάρτητα πως θα ονομαστεί το καθεστώς μετά τον ερχόμενο Αύγουστο.
Μνημόνιο μέχρι το 2060
Το 2017 ξεκίνησε με τη μεγάλη εκκρεμότητα του κλεισίματος της 2ης αξιολόγησης του τρέχοντος μνημονίου. Αν και είχε διακηρυχτεί η θέληση κυβέρνησης και δανειστών να κλείσει πριν το Νοέμβριο, το 2017 μπήκε με το θέμα εντελώς ανοιχτό. Οι δανειστές, αφού είχαν πετύχει το 2016 την ψήφιση του αυτόματου κόφτη δημοσίων δαπανών σε περίπτωση που δεν επιτυγχάνονταν οι στόχοι για τα δημοσιονομικά πλεονάσματα, ζητούσαν την ψήφιση νόμων που θα δέσμευαν και τις μελλοντικές κυβερνήσεις. Η βάση συζήτησης είχε τεθεί από το ΔΝΤ, ως αποτέλεσμα του εκτιμώμενου «δημοσιονομικού κενού» στην επίτευξη των υπερβολικών πλεονασμάτων 3,5% επί του ΑΕΠ στην περίοδο 2018-2022, για τα οποία είχε δεσμευθεί η κυβέρνηση.

Η συνταγματική εκτροπή ήταν ξεκάθαρη αλλά αυτό δεν εμπόδισε την κυβέρνηση να νομοθετήσει την λήψη ετησίως μέτρων 3,8 δισ. ευρώ: α) μείωση των συντάξεων κατά 1,8 δισ. ευρώ, με την περικοπή της προσωπικής διαφοράς (μείωση 18% κατά μέσο όρο στις συντάξεις) του νόμου Κατρούγκαλου από 1/1/2019 και β) αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 2 δισ. ευρώ με τη μείωση του αφορολόγητου από 1/1/2020 από 8.600 σε 5.600 ευρώ, που σημαίνει μέση μείωση των εισοδημάτων κατά 7-8%. Όσον αφορά δε στις ημερομηνίες έναρξης των μέτρων, ήταν ενδεικτικές αφού ήδη, κυβέρνηση και δανειστές, συζητούν για την εφαρμογή τους νωρίτερα.
Όσον αφορά στην λήψη μεσοπρόθεσμων μέτρων μείωσης του δημοσίου χρέους, η κυβέρνηση πέτυχε μια μεγάλη «τρύπα στο νερό». Απλά επικαιροποιήθηκε προηγούμενη απόφαση του 2016 με ημίμετρα. Οι δανειστές αποφάσισαν ότι τα όποια μεσοπρόθεσμα μέτρα θα είναι στο πλαίσιο της απόφασης του Eurogroup της 25ης Μαΐου 2016 και θα εφαρμοστούν, εάν και όταν, «στο τέλος του προγράμματος, υπό την προϋπόθεση της επιτυχούς εφαρμογής του και στο βαθμό που είναι αναγκαίο…»
Όμως, τα κακά μαντάτα για τον λαό δεν τελείωσαν εδώ. «Το Eurogroup καλωσορίζει τη δέσμευση της Ελλάδας να διατηρήσει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022 και από εκεί κι έπειτα… ένα πρωτογενές πλεόνασμα ίσο ή μεγαλύτερο, αλλά κοντά στο 2% του ΑΕΠ, στην περίοδο από το 2023 έως το 2060.» Δηλαδή η κυβέρνηση, που για να δικαιολογήσει το γ΄ μνημόνιο το καλοκαίρι του 2015 παρουσίαζε ως μεγάλη επιτυχία την μείωση των πλεονασμάτων 4,5% που είχαν αποδεχθεί οι προηγούμενες μνημονιακές κυβερνήσεις για την περίοδο 2015-2016, αποδέχθηκε πρωτογενή πλεονάσματα: α) ύψους 3,5% για την περίοδο 2018-2022 (συνολικά 32 δισ ευρώ), β) 3% για το 2023, και 2,5% για το 2024 (10 δισ. ευρώ) και γ) 2,2% ετησίως από το 2025 έως το 2060 (συνολικά 144 δισ. ευρώ). Δηλαδή συμφώνησε, τα επόμενα 43 χρόνια να γίνει «αφαίμαξη» από την οικονομία συνολικά 186 δισ. ευρώ (4,3 δισ. ετησίως), που θα βγουν εκτός οικονομίας για να στηρίζουν τις αποπληρωμές των δανείων. Τα νούμερα αυτά και οι σχετικές αποφάσεις αποτελούν παγκόσμιες πρωτοτυπίες που δεν έχουν επιτευχθεί από καμιά χώρα στο παρελθόν. Στην περίπτωση της Ελλάδας, όπως αντιλαμβάνεται κάθε σοβαρός οικονομικός αναλυτής, δεν υπάρχει καμία οικονομική δυνατότητα για την επίτευξή τους και μάλιστα σε τέτοιο βάθος χρόνου.
Τράπεζες και πλειστηριασμοί
Ένα μεγάλο θέμα του 2017 ήταν η με κάθε τρόπο ενίσχυση των τραπεζών, στην προσπάθειά τους να προχωρήσουν σε κατασχέσεις της λαϊκής περιουσίας, αλλά και να ενισχυθούν κεφαλαιακά σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων. Η κυβέρνηση, σε συμφωνία με τους δανειστές, έδειξε μεγάλη «γαλαντομία» δίνοντας στις τράπεζες 20ετή απόλυτη φορολογική ασυλία για ένα συνολικό ποσό φόρων 20 δισ. ευρώ μέσω της «αναβαλλόμενης φορολογίας». Το λαϊκό εισόδημα πάνω από τα 460 ευρώ μηνιαία θα φορολογείται, αλλά οι τράπεζες, με κέρδη εκατοντάδων εκατομμυρίων, θα απαλλάσσονται μέχρι το 2047 από το φόρο εισοδήματος. Αυτό και αν είναι αριστερή πολιτική…
Τα γεγονότα του 2017 απέδειξαν με τον πλέον κραυγαλέο τρόπο ότι η κυβέρνηση σε όλα τα θέματα έριχνε «λευκή πετσέτα» και πιστή στις εντολές των δανειστών, εφάρμοσε μέτρα βαθέματος του μνημονιακού καθεστώτος, όχι μόνο σε επίπεδο οικονομικών μεγεθών, αλλά και ποιοτικά. Πλέον, με τις συμφωνίες της κυβέρνησης, η χώρα και ο λαός είναι «σιδηροδέσμιοι» μέχρι το 2060, ανεξάρτητα πως θα ονομαστεί το καθεστώς μετά τον ερχόμενο Αύγουστο
Παράλληλα, κυβέρνηση και δανειστές, για να αντιμετωπίσουν τις λαϊκές κινητοποιήσεις που έχουν μπλοκάρει πλήρως τους φυσικούς πλειστηριασμούς στα ειρηνοδικεία, προχώρησαν στη θεσμοθέτηση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών και στην αυτεπάγγελτη δίωξη όσων αντιστέκονται. Έτσι, η κυβέρνηση που εκλέχτηκε με το σύνθημα «κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη», έγινε η προστάτης των τραπεζιτών. Έφθασαν μάλιστα στο εξευτελιστικό σημείο να ζητά ο ίδιος ο πρωθυπουργός από τους τραπεζίτες, κατά την πρόσφατη συνάντησή τους, να βγουν και να τεκμηριώσουν τα λεγόμενα της κυβέρνησης, ότι δηλαδή αυτοί που διαμαρτύρονται δεν είναι τα λαϊκά στρώματα αλλά οι πλούσιοι «στρατηγοί κακοπληρωτές».
Όλα αυτά, φυσικά, αποτελούν «βούτυρο στο ψωμί» των αρπακτικών funds που είναι οι μέτοχοι των τραπεζών, μετά την δωρεά προς αυτούς από την παρούσα κυβέρνηση, με την τρίτη ανακεφαλαιοποίηση στο τέλος 2015. Σταδιακά όλο το 2017, «πωλούνταν» από τις τράπεζες στα funds, έναντι εξευτελιστικών τιμημάτων, τα δάνεια μαζί φυσικά με τις υποθήκες. Κι αυτό θα ενταθεί το 2018, αφού σταματά κάθε περιορισμός. Έτσι τα funds θα κερδοσκοπήσουν με τις κρυμμένες υπεραξίες από τις υποθήκες και οι τράπεζες θα παραμείνουν άδεια κουφάρια για να ανακεφαλαιοποιηθούν ξανά, αυτή τη φορά με τη λεηλασία των λαϊκών καταθέσεων.

Ελαστικές εργασιακές σχέσεις και ανεργία

Η κυβέρνηση επικαλούμενη την καταγεγραμμένη ανεργία πανηγυρίζει τη μείωσή της. Θάβει τα ποιοτικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η κατάσταση στην αγορά εργασίας επιδεινώνεται, όπως φυσικά επιδεινώνεται και η ανεργία. Πώς διαμορφώνεται η κατάσταση το 2017: α) Αδήλωτη εργασία και παραβατικότητα σε έκταση που δεν έχει καταγραφεί. β) Πολύ μεγάλος αριθμός εργαζομένων που δεν καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Να σημειώσουμε ότι από τις 200 κλαδικές συμβάσεις που υπήρχαν πριν το 2010, σήμερα διατηρούνται λιγότερες από 15. Άρα, μέσα από αυτές τις διαδικασίες έχουμε μία έμμεση φτωχοποίηση εργαζομένων, οι οποίοι ολοένα και περισσότερο υπάγονται στους κατώτατους μισθούς. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι ότι το 1/3 των απασχολούμενων αμείβεται με ποσά κάτω από τα 300 ευρώ μηνιαία. γ) Το φαινόμενο της απλήρωτης εργασίας έχει λάβει τρομακτικές διαστάσεις. Μεγάλο ποσοστό, που ενδέχεται να πλησιάζει το 50% από τους 1.650.000 εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, δεν λαμβάνει τα δεδουλευμένα, από έναν έως 14-15 μήνες. δ) Αποτελεί οριστικά παρελθόν η προοπτική να δουλέψει κανείς με τυπική εργασιακή σχέση, πλήρες και σταθερό ωράριο και αξιοπρεπή αμοιβή. Πάνω από 57% των θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν το 2017, με τάσεις ανόδου τους τελευταίους μήνες, αφορούν σε μερική και εκ περιτροπής εργασία. Υπάρχουν, δηλαδή, νέες προσλήψεις, αλλά το μεγαλύτερο μέρος τους αφορά σε ευέλικτες εργασιακές σχέσεις. Και αυτό πλέον γίνεται κανόνας.
Με αυτά τα δεδομένα δεν μπορούμε να μιλάμε για μείωση της ανεργίας, αλλά για μοίρασμα μιας θέσης εργασίας σε δύο ή περισσότερα άτομα ώστε να καταγράφεται εικονική μείωση. Η ΕΚΤ, λαμβάνοντας υπόψη τα ποιοτικά στοιχεία (μερική απασχόληση κ.ά.), προσδιόρισε το πραγματικό ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα στο 31,3%, τον Δεκέμβριο του 2016, όταν τα κυβερνητικά στοιχεία την έδιναν στο 23,4%.

Αποκρατικοποιήσεις πλιάτσικο

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, κατ’ εντολή των δανειστών, συνεχίζει τις αποκρατικοποιήσεις, με όρους συνεχώς δυσμενέστερους για το δημόσιο συμφέρον. Χαρακτηριστικό γνώρισμα των μεγάλων ξεπουλημάτων είναι η πληρωμή τους με δανεικά από το τραπεζικό σύστημα. Οι νέοι «επενδυτές» δεν είναι διατεθειμένοι να διαθέσουν ούτε τα ευτελή ποσά που συμφώνησαν. Προτιμούν, μέσα από αυξημένα προνόμια, να μεγιστοποιούν τα κέρδη για να πληρώνουν τα δάνεια.
Το πλιάτσικο συνεχίστηκε το 2017, με χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις την μεταβίβαση στη Fraport των 14 περιφερειακών αεροδρομίων, το Ελληνικό, τον ΟΛΘ κ.ά. Οι δανειστές δεν αρκούνται μόνο στην πώληση αλλά επιβάλλουν τους όρους για το τι θα γίνει μετά, υπέρ των συμφερόντων των αγοραστών. Όσα συμβαίνουν αυτές τις μέρες με το Ελληνικό είναι ενδεικτικά μια χώρας «ξέφραγο αμπέλι», χωρίς καμία δυνατότητα προστασίας της ιστορίας της, του περιβάλλοντος κτλ. Παράλληλα, εκτός από τα εξευτελιστικά τιμήματα, οι «αγοραστές» παίρνουν και μπόνους επιδοτήσεις – επιστροφές δεκάδων εκατομμυρίων από το κράτος, όπως συνέβη με τη Fraport και τους Ιταλούς στον ΟΣΕ.
Το πάρτι λεηλασίας αναμένεται να συνεχιστεί καθώς πρόσφατα αποφασίστηκε η εκποίηση του 31% της ΔΕΗ, σημαντικών μονάδων παραγωγής της και ορυχείων λιγνίτη, αλλά και αρκετών άλλων δημόσιων επιχειρήσεων και ακινήτων.

Η απάτη της εξόδου στις αγορές

Η κυβέρνηση έθεσε ως σημαντικό στόχο το 2017 τον άμεσο δανεισμό, την «έξοδο στις αγορές», για να στείλει μήνυμα ότι τα μνημόνια τελειώνουν. Η πραγματικότητα αποδείχθηκε σκληρή. Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, ο στόχος του ελληνικού δημοσίου ήταν να πετύχει απόδοση (επιτόκιο + έξοδα έκδοσης) της τάξης του 4,30%, έναντι 4,95% που ήταν η αντίστοιχη έκδοση Σαμαρά το 2014. Όμως, το πραγματικό κόστος ξεπερνά ακόμα και το 4,95%, φθάνοντας σχεδόν το 5%, αν λάβουμε υπόψη το συνολικό κόστος της έκδοσης. Το αντίστοιχο επιτόκιο έκδοσης 5ετούς ομολόγου για την Αργεντινή τιμάται 4,70%, για το Βιετνάμ 4,54%, ενώ για την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, που έχουν βγει από μνημόνια, είναι 1,18% και 0,04% αντίστοιχα.
Παράλληλα, μέσω της «εξόδου», οι δανειστές επιτυγχάνουν και κάποιους, μη ομολογούμενους δημοσίως, στόχους.
α) Την απομάκρυνση της δυνατότητας ελάφρυνσης του χρέους. Η έξοδος ερμηνεύεται ως «εμπιστοσύνη» των αγορών προς την Ελλάδα. Συνεπώς μπορούν να ισχυρίζονται ότι το πρόγραμμα πέτυχε και δεν χρειάζονται πρόσθετα μέτρα ελάφρυνσης τους χρέους μετά το τέλος του παρόντος μνημονίου (Αύγουστος 2018). Φυσικά, μετά από αυτόν τον δανεισμό η Ελλάδα ξεχνά ακόμα και τη θεωρητική δυνατότητα να προβάλλει αίτημα διαγραφής μέρους του χρέους.
β) Την αξιοποίηση ενός ακόμα «όπλου», για πειθαναγκασμό της χώρας στις νέες απαιτήσεις τους, στο πλαίσιο των αξιολογήσεων. Με δεδομένη την «ευαισθησία» των αγορών σε αρνητικά νέα, η κυβέρνηση «πιέζεται» από την πορεία των spread ικανοποιώντας κάθε απαίτηση των δανειστών. Αυτό φάνηκε ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα με την ικανοποίηση κάθε αιτήματος των δανειστών στο πλαίσιο της γ΄ αξιολόγησης.

Φορολογική επιδρομή – Μείωση κοινωνικών δαπανών

Η φορολογική επιδρομή σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων είναι διαρκής σε όλη την πορεία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Το αφορολόγητο, που θα το ανέβαζε από 9.200 σε 12.000 ευρώ, το μείωσε σε 8.600 από 1/1/2017 για να το πάει στα 5.600 το αργότερο την 1/1/2020. Κάθε χρόνο, επιβάλλονται νέοι φόροι, το 2017 έφτασαν τα 3,1 δισ. ευρώ, κύρια έμμεσοι που είναι οι πλέον αντιλαϊκοί.
Η φοροεπιδρομή με κάθε μέσο, ακόμα και με κατασχέσεις πρώτης κατοικίας για οφειλή 1.500 ευρώ, φέρνει σχετικά αποτελέσματα όσον αφορά στην επίτευξη των φορολογικών στόχων. Όμως, την ίδια ώρα η υπερφορολόγηση αυξάνει με ταχύτατους ρυθμούς τις οφειλές προς το Δημόσιο. Η μέση μηνιαία αύξηση είναι πάνω από 1 δισ. ευρώ και το συνολικό ύψος ξεπέρασε ήδη τα 100 δισ.
Στον προϋπολογισμό του 2018, που ψηφίστηκε πριν λίγες μέρες, οι νέοι φόροι ανέρχονται σε 1 δισ. Συνολικά οι φόροι που καλούνται να πληρώσουν το 2018 τα λαϊκά στρώματα (για τους έχοντες υπάρχουν τα παραδείσια νησιά και οι offshore) θα είναι οι υψηλότεροι σε απόλυτο μέγεθος μετά το 2011, αν και το ΑΕΠ σε όλη αυτήν την περίοδο έχει μειωθεί κατά 20%.
Ενώ οι φόροι αυξάνονται, οι κοινωνικές δαπάνες μειώνονται προκειμένου να επιτευχθούν τα αιματοβαμμένα κυβερνητικά πλεονάσματα. Οι δαπάνες για κοινωνική ασφάλιση, περίθαλψη και κοινωνική προστασία ήταν μειωμένες το 2017, ενώ για το 2018 προβλέπεται νέο «τσεκούρωμα» 1,6 δισ. ευρώ. Σε αντιστάθμισμα των μειώσεων η κυβέρνηση κάνει ελεημοσύνες με ψίχουλα από τα υπέρ-πλεονάσματα που επιτυγχάνει. Και, για να φαίνονται φουσκωμένα τα νούμερα, βαφτίζει κοινωνικό μέρισμα ακόμα και τα χρήματα που παράνομα εισέπραττε υπέρ ΕΟΠΥΥ από τους συνταξιούχους και υποχρεώθηκε από τα δικαστήρια να τα επιστρέψει αυτές τις μέρες.

Το παραμύθι της ανάπτυξης

Στον προϋπολογισμό του 2017 (Δεκέμβριος 2016) η κυβέρνηση και οι δανειστές πρόβλεψαν αύξηση του ΑΕΠ 2,7% για το τρέχον έτος. Η πραγματικότητα τους προσγείωσε απότομα, όπως και το 2016. Τον Ιούνιο μείωσαν την πρόβλεψη σε 1,8% και τον Σεπτέμβριο σε 1,6%. Το τελικό αποτέλεσμα θα είναι πολύ παρακάτω. Για να φτάσει στο 1,6%, για όλο το έτος, με δεδομένα τα προσωρινά στοιχεία του γ’ τριμήνου, απαιτείται ρυθμός 3,1% το στο δ΄ τρίμηνο. Όσον αφορά δε στη διαχρονική εξέλιξη του ΑΕΠ, με την όποια ασθενική αύξηση του 2017 αυτό θα φτάσει, αν δεν συνεχίσει να υπολείπεται, στο ύψος που ήταν στο τέλος του 2014, όταν το παρέλαβε η παρούσα κυβέρνηση. Δηλαδή 3 χρόνια χαμένα… ενώ έχουν ληφθεί μια σειρά αντιλαϊκά μέτρα.
Η κυβέρνηση επικαλούμενη την καταγεγραμμένη ανεργία πανηγυρίζει τη μείωσή της. Θάβει τα ποιοτικά στοιχεία που αποδεικνύουν το μοίρασμα μιας θέσης εργασίας σε δύο ή περισσότερα άτομα ώστε να καταγράφεται εικονική μείωση. Η ΕΚΤ, λαμβάνοντας υπόψη τα ποιοτικά στοιχεία (μερική απασχόληση κ.ά.), προσδιόρισε το πραγματικό ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα στο 31,3% όταν τα κυβερνητικά στοιχεία την έδιναν στο 23,4%.
Ένα ακόμα παραμύθι που «πουλά» η κυβέρνηση είναι η αύξηση κατά 70%, των χρημάτων από το εξωτερικό που δηλώνονται ως «ξένες άμεσες επενδύσεις». Στα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής συνέχισε να καταγράφεται και το 2017 μείωση των επενδύσεων, αλλά αυτό δεν εμποδίζει τον κάθε κυβερνητικό να επικαλείται τα νούμερα των εισροών, που φυσικά αφορούν κάθε άλλο παρά επενδύσεις. Πρόκειται για χρήματα που εισέρχονται στη χώρα για διάφορες επιχειρηματικές δραστηριότητες και δηλώνονται μεν, τυπικά, ως ξένες άμεσες επενδύσεις, όμως είναι τέτοιες μόνο λογιστικά. Στην περίπτωση της Ελλάδας το μεγαλύτερο μέρος από αυτά τα χρήματα εισέρχεται στο πλαίσιο του πλιάτσικου στην ελληνική, δημόσια και ιδιωτική, περιουσία. Είναι κυρίως τα χρήματα των εξαγορών, «έναντι πινακίου φακής», επιχειρήσεων και ακινήτων. Παράλληλα, στον ίδιο λογαριασμό εντάσσονται και μεταβιβαστικές πληρωμές στο πλαίσιο του παγκοσμιοποιημένου σχεδιασμού των πολυεθνικών για φοροαποφυγή.

Η κατάργηση των αγορών χωρίς μεσάζοντες

Ο ΣΥΡΙΖΑ, που συμμετείχε ενεργά στο κίνημα «χωρίς μεσάζοντες» όσο ήταν αντιπολίτευση, υποσχέθηκε, μεταξύ άλλων, την κατάργηση του νόμου Σαμαρά και τη θέσπιση νόμου για τις κοινωνικές πρωτοβουλίες αλληλεγγύης «χωρίς μεσάζοντες». Μετά από πολλές διαβουλεύσεις έκανε και εδώ κωλοτούμπα ψηφίζοντας έναν νόμο που δεν έχει κανένα στοιχείο από τον κοινωνικό χαρακτήρα που είχαν μέχρι τώρα οι σχετικές αγορές. Έναν νόμο, που απέχει «όσο η μέρα με τη νύχτα» τόσο από τα αιτήματα του κινήματος, όσο και από τις επεξεργασίες του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ, και που περνά όλη την αρμοδιότητα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Σε κάθε Δήμο μπορεί να υπάρχει μία μόνο δράση το μήνα, από φορέα που έχει νομική προσωπικότητα και υπό την έγκριση του Δήμου. Η αυτό-οργάνωση των πολιτών παραπέμφθηκε στις «καλένδες»…
Έτσι, για μία ακόμα φορά, ο ΣΥΡΙΖΑ , έδειξε το πραγματικό του πρόσωπο ως μία συστημική δύναμη, αναπόσπαστο τμήμα του σάπιου πολιτικού συστήματος. Η κωλοτούμπα στο θέμα «χωρίς μεσάζοντες» έχει, σημειολογικά, ιδιαίτερο βάρος. Εδώ, δεν μπορούν, όπως συνηθίζουν, να πουν «υλοποιούμε μια πολιτική που δεν την πιστεύουμε αλλά μας την επιβάλλουν οι δανειστές». Εδώ υλοποιούν, με ελεύθερη βούληση, την πολιτική που πιστεύουν και θέλουν, την κατάργηση της κοινωνικής πρωτοβουλίας των πολιτών και την παράδοση των συγκεκριμένων αγορών στα συμφέροντα και στη διαπλοκή. Αυτή είναι η πολιτική τους, όχι μόνο στους «χωρίς μεσάζοντες» αλλά και γενικότερα. Μόνο που εδώ δεν έχουν τον «φερετζέ» για να κρυφτούν και δείχνουν το πραγματικό αντιλαϊκό τους πρόσωπο.

Το δημόσιο χρέος συνεχίζει να αυξάνεται

Η κυβέρνηση διαλαλεί τις επιτυχίες της για τα αιματοβαμμένα πλεονάσματα. Για το 2017 το πλεόνασμα προβλέπεται να ξεπεράσει το στόχο του 1,5% του ΑΕΠ. Όμως, το χρέος συνεχίζει και αυξάνεται, τόσο σε απόλυτο ύψος όσο και σε ποσοστό του ΑΕΠ και θα φθάσει (σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης, γιατί στην πραγματικότητα τα νούμερα θα είναι χειρότερα) στα 318 δισ. ευρώ το 2017 και στα 332 δισ. το 2018, κινούμενο γύρω από το 180% του ΑΕΠ. Και να σκεφτεί κανείς ότι μπήκαμε στα μνημόνια για να αντιμετωπίσουμε το χρέος που τότε (2010) ήταν 318 δισ. ευρώ (146% του ΑΕΠ) και προχωρήσαμε σε διαγραφή (PSI) 120 δισ. ευρώ (!)

Δημοσίευση: Εφημερίδα "Δρόμος της Αριστεράς" Φύλλο 388, 30/12/2017