Νέα κερδοσκοπία εις βάρος της κοινωνίας φέρνουν οι λύσεις που συζητιούνται για την διάσωση του τραπεζικού συστήματος
του Παύλου Δερμενάκη
Στο προηγούμενο άρθρο είδαμε ότι το σύστημα κυβέρνηση, ΤΧΣ, Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), Τρόικα κινούνται σε εξεύρεση λύσης για τα κόκκινα δάνεια που θα απαλλάσσει τους μετόχους των τραπεζών από νέες αυξήσεις κεφαλαίου και θα μεταφέρει τα οικονομικά βάρη στο λαό. Στο πλαίσιο αυτό εξετάσαμε την τεχνική «λύση» της ΤτΕ. Σήμερα θα δούμε και τις λοιπές αντίστοιχες «λύσεις».
Η «λύση» ΤΧΣ-κυβέρνησης-J.P. Morgan
Η πρόταση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) σε συνεργασία με την κυβέρνηση που ετοιμάστηκε με τη βοήθεια της J.P. Morgan έχει τέσσερα βασικά σημεία:
α) Τη δημιουργία από τις τράπεζες εταιρειών ειδικού σκοπού στις οποίες θα μεταφέρουν μέρος των κόκκινων δανείων τους, στην τρέχουσα εμπορική τους αξία μαζί με τις συνοδευτικές εγγυήσεις.
β) Οι εταιρείες θα φροντίσουν μέσω διαδικασιών και διαμεσολαβούντων ιδιωτών να πουλήσουν τα δάνεια στις αγορές (funds).
γ) Έναντι αυτών των κόκκινων δανείων θα εκδοθούν από την κάθε εταιρεία τίτλοι οι οποίοι θα πουληθούν στην αγορά (τιτλοποίηση δανείων).
δ) Οι τίτλοι θα εκδοθούν με την εγγύηση του δημοσίου, δηλαδή το δημόσιο θα καλύψει την ζημιά μεταξύ της αρχικής αποτίμησης των δανείων για την έκδοση των τίτλων και της τελικής τιμής πώλησης.
Στο σχήμα αυτό προβλέπεται να ενταχθούν κατ’ ελάχιστον 15-20 δισ. ευρώ κόκκινων δανείων στα οποία αναμένεται να σημειωθούν ζημιές ύψους 5-6 δισ. ευρώ τουλάχιστον, που θα καλυφθούν από το δημόσιο και μάλιστα από το ειδικό απόθεμα που έχει σχηματιστεί για την κάλυψη των δόσεων του δημόσιου χρέους. Προβλήματα φαίνεται να δημιουργούνται από την χρήση μέρους του δημοσιονομικού αποθέματος ως εγγύηση για την τιτλοποίηση καθώς και από το γεγονός ότι υπάρχουν ερωτηματικά σχετικά με τη συμβατότητα των εργαλείων που προτείνονται με τους κανόνες ανταγωνισμού (άμεση κρατική χρηματοδότηση) της Ε.Ε. Η ΕΚΤ φαίνεται να συμφωνεί με αυτό το πλαίσιο που ήδη έχει χρησιμοποιηθεί στην Ιταλία.
Και σε αυτή την «λύση» απαλλάσσονται οι μέτοχοι από τις ζημιές και αυτές μεταφέρονται σε εμάς μέσω της εγγύησης του δημοσίου στους τίτλους που θα εκδοθούν. Μάλιστα εδώ, συγκριτικά με το σχέδιο της ΤτΕ, η οικονομική συμμετοχή του δημοσίου είναι αναλογικά μεγαλύτερη. Και ενώ μας βάζουν να πληρώσουμε για μία ακόμα φορά τη ζημιά δεν εισάγουν κανένα κοινωνικό κριτήριο στη διαχείριση των κόκκινων δανείων που θα ενταχθούν στο σχήμα και συνεπώς οι κατασχέσεις και οι πλειστηριασμοί θα συνεχίζουν να είναι στην ημερήσια διάταξη.
Η «λύση» συγχώνευσης Eurobank-Grivalia
H Eurobank, για να απαλλάξει τον μεγαλομέτοχο Watson από τη συμμετοχή του σε αύξηση κεφαλαίου, προχώρησε σε συγχώνευση με τη θυγατρική της Grivalia, εταιρεία διαχείρισης ακίνητης περιουσίας.
Τα βήματα της διαδικασίας είναι τα ακόλουθα: α) Συγχώνευση των δύο εταιρειών, β) σπάσιμο της Eurobank σε «καλή» και «κακή» τράπεζα, γ) η καλή θα γίνει η «Νέα Eurobank» που θα έχει τις τραπεζικές εργασίες και το υγιές χαρτοφυλάκιο δανείων, δ) η σημερινή Eurobank, εισηγμένη στο χρηματιστήριο, θα παραμείνει ως «κέλυφος» που θα έχει τη Νέα Eurobank, τα τρέχοντα κόκκινα δάνεια και τα ήδη τιτλοποιημένα, ε) πώληση της θυγατρικής της FPS που διαχειρίζεται κόκκινα δάνεια και είναι η μεγαλύτερη εταιρεία του είδους στην Ελλάδα, με υπό διαχείριση δάνεια 29 δισ. ευρώ και στ) δημιουργία Νέας Grivalia που θα αναλάβει τη διαχείριση όλης της ακίνητης περιουσίας της Eurobank μετά τη συγχώνευση.
Η συγχώνευση αυξάνει τα κεφάλαια της Eurobank κατά 900 εκ. ευρώ, ενώ τα άλλα 300 εκ. που απαιτούνται για της κεφαλαιακή της επάρκεια θα προέλθουν από το fund που θα εξαγοράσει την FPS. Έτσι η Eurobank γίνεται η ισχυρότερη κεφαλαιακά τράπεζα καθώς θα μπορέσει να «ξεφορτωθεί» κόκκινα δάνεια 7 δισ. ευρώ, που θα μείνουν στην «κακή» Eurobank και άλλα 2 δισ. που είναι σε διαδικασία τιτλοποίησης. Έτσι τα υπόλοιπα, λιγότερο καθυστερημένα, δάνεια 6 δισ. ευρώ που θα παραμείνουν στη νέα τράπεζα ώστε θα επιτευχθεί ο στόχος που θέλει η ΕΚΤ για το 2021.
Από πρώτης ματιάς φαίνεται «καλό το deal». Όμως μια προσεκτική ανάλυση δείχνει πως για μία ακόμα φορά ο ισχυρός «επενδυτής» που α) δεν θέλει να βάλει νέα χρήματα, β) θέλει όμως να «αυγατίσει» την συμμετοχή του στην επιχείρηση και γ) θέλει να προχωρήσει σε νέες κερδοσκοπικές δραστηριότητες, μπορεί να το κάνει όταν η κυβέρνηση και το ΤΧΣ του «κάνουν πλάτες» ή στην καλύτερη περίπτωση είναι απλώς θεατές.
Με το σύνολο των κινήσεων που αναφέραμε η Eurobank δεν θα χρειαστεί αύξηση κεφαλαίου. Με τη συγχώνευση με την Grivalia το ποσοστό του ΤΧΣ στη Eurobank θα μειωθεί περαιτέρω, από το 2,38% στο 1,40%. Παράλληλα έχουμε εκτίναξη του ποσοστού της Fairfax (ο μεγαλομέτοχος της Eurobank και της Grivalia) στο 32,93% από 18,23%. Μάλιστα για να μην μειωθεί το ποσοστό της Fairfax δεν θα χρησιμοποιηθεί ούτε ο αναβαλλόμενος φόρος που θα έδινε στο Δημόσιο αντίστοιχες μετοχές. Με τη δημιουργία της Νέας Grivalia και τη διαχείριση όλων των ακινήτων της Eurobank καθώς και με την πώληση της FPS σε τρίτο fund ανοίγουν νέοι κύκλοι «επιχειρηματικών» δραστηριοτήτων κυρίως σε βάρος των δανειοληπτών που έχουν βάλει τα ακίνητά τους ως εγγύηση.
Η διαχείριση των κόκκινων δανείων και της κεφαλαιακής ανεπάρκειας των τραπεζών από το 2010 μέχρι σήμερα έχουν στοιχίσει, 55 δισ. ευρώ σε κεφάλαια τραπεζών, 20 δισ. σε αναβαλλόμενο φόρο, και τουλάχιστον 100 δισ. σε συρρίκνωση της παραγωγής και σφετερισμού λαϊκής περιουσίας. Τώρα σχεδιάζεται να χαριστούν άλλα 10 δις
Επεξεργασία «λύσεων» από Ε.Ε.-Κομισιόν
Η Κομισιόν επεξεργάζεται μέτρα ώστε να διευκολύνει τις τράπεζες αποκλειστικά στα θέματα της διαχείρισης των κόκκινων δανείων. Στο πλαίσιο αυτό προετοιμάζονται α) η δημιουργία πανευρωπαϊκής πλατφόρμας συναλλαγών (πωλήσεις) κόκκινων δανείων, β) η δυνατότητα οι τράπεζες να παίρνουν εξωδικαστικά τα ενέχυρα των δανείων που δεν εξυπηρετούνται γ) «βελτιωμένες» διατάξεις για τις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών όταν πωλούν κόκκινα δάνεια με ζημιά, δ) η δημιουργία εθνικών εταιρειών διαχείρισης ενεργητικού στις οποίες θα μεταφέρονται κόκκινα δάνεια.
Συνεπώς: α) διευκολύνονται οι τράπεζες όσον αφορά την κεφαλαιακή τους επάρκεια, ακόμα και αν είναι πλαστή, β) ανοίγουν νέοι δρόμοι κερδοσκοπίας στα funds μέσω της πλατφόρμας και γ) τιμωρούνται με «θανατική» καταδίκη οι οφειλέτες, αφού πλέον οι κατασχέσεις των εγγυήσεων (δανειοληπτών και εγγυητών) θα γίνεται άμεσα.
Η «λύση» συγχώνευσης Alpha-Πειραιώς
Ο κ. Πόλσον, μεγαλομέτοχος των Alpha και Πειραιώς, επειδή ούτε αυτός θέλει «να βάλει το χέρι στην τσέπη» για αυξήσεις κεφαλαίων επιδιώκει την συγχώνευση των τραπεζών στις οποίες συμμετέχει βάζοντας όρο τις κεφαλαιακές ανάγκες να τις καλύψει το δημόσιο άμεσα ή έμμεσα.
Η πρόταση αυτή απορρίφθηκε αμέσως από το ΤΧΣ-κυβέρνηση αλλά και από την ΕΚΤ. Δείχνει όμως το πόσο αδίστακτο μπορεί να είναι ένα fund στην προσπάθεια να υπερασπιστεί τα κεφάλαιά του και την αναμενόμενη κερδοφορία του.
Συμπεράσματα
Το πρόβλημα των κόκκινων δανείων και της κεφαλαιακής ανεπάρκειας των τραπεζών είναι προφανή δια γυμνού οφθαλμού. Τα προβλήματα επιδέχονται δύο σενάρια να αντιμετωπιστούν:
Το πρώτο και ουσιαστικό, που αποτελεί πραγματική λύση, είναι μέσα από ένα ολοκληρωμένο σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης και σεισάχθειας. Αυτά σημαίνουν άλλη πορεία για τη χώρα.
Το δεύτερο, που στην ουσία δεν αποτελεί λύση, είναι η κερδοσκοπία σε βάρος του λαού που, από το 2010 μέχρι σήμερα, έχει στοιχίσει 55 δισ. ευρώ σε κεφάλαια τραπεζών, 20 δισ. σε αναβαλλόμενο φόρο, και τουλάχιστον 100 δισ. σε συρρίκνωση της παραγωγής και σφετερισμού λαϊκής περιουσίας.
Η κυβέρνηση της «αριστεράς» ενώ εκλέχθηκε για να εφαρμόσει το πρώτο εφαρμόζει το δεύτερο. Ας τα θυμόμαστε αυτά κάθε φορά που μιλάνε υποκριτικά για κοινωνικά μερίσματα και ευαισθησίες. Το κοινωνικό μέρισμα που θα μοιράσουν είναι μόλις 800 εκ. ευρώ και το επικείμενο δώρο στις τράπεζες θα ξεπεράσει τα 10 δισ. ευρώ. Αυτό είναι το μέτρο της «ευαισθησίας» τους.
