Τετάρτη 18/8/2021 

Δασική καταστροφή: Ένα διαρκές, σχεδιασμένο κυβερνητικό έγκλημα

Καταστροφές δασών μια διαχρονική, διακομματική «πολιτική»

του Παύλου Δερμενάκη

Το Μάιο 1998 η κυβέρνηση «εκσυγχρονισμού» Κ. Σημίτη, με αρμόδιο υπουργό Γεωργίας τον Στ. Τζουμάκα, προχώρησε με νόμο στην κατάργηση των υπηρεσιών δασοπυρόσβεσης που ανήκαν στο συγκεκριμένο υπουργείο και ανέθεσε τη δασοπυρόσβεση στην Πυροσβεστική Υπηρεσία, που είχε ευθύνη μέχρι τότε μόνο για τις αστικές πυρκαγιές. Η ενέργεια αυτή συνοδεύτηκε με σταδιακή αποψίλωση με κάθε μορφή των δασικών υπηρεσιών του υπουργείου Γεωργίας και τελικά την πλήρη εγκατάλειψη των δασών. Σήμερα τα δάση οι κυβερνήσεις τα θυμούνται όταν καίγονται και όταν μπαίνουν αιτήματα «εξυπηρετήσεων» συμφερόντων καθώς υπάρχει ακόμα ένα θεσμικό πλαίσιο και δασικοί λειτουργοί που δημιουργούν προβλήματα στην «ανάπτυξη» και τελευταία στην «πράσινη ανάπτυξη», βλέπε ανεμογεννήτριες. Φυσικά για την επίλυση των αυτών των «προβλημάτων» που καθυστερούν την «ανάπτυξη» κατά καιρούς, στα δύσκολα υπάρχει και ο «από μηχανής θεός» που λέγεται δικαιοσύνη. Έτσι με δικαστικές αποφάσεις λύνονται τα δύσκολα όπως π.χ. από την σημερινή Πρόεδρο της Δημοκρατίας με την ιδιότητά της τότε ως λειτουργού του Συμβουλίου της Επικράτειας με τη «νομιμοποίηση» της Ιπποκράτειου Πολιτείας (2006) στο όνομα του «δημοσίου συμφέροντος» (!) και το πράσινο φως να στηθούν ανεμογεννήτριες στις καμένες-αναδασωτέες περιοχές (2012). Με αυτές τις «διαδικασίες» μετράμε κάθε χρόνο καμένα εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα δασών και συνεχίζουμε…

Βέβαια σε αυτή τη λεηλασία της φύσης υπάρχουν πολλοί που αντιστέκονται. Μια από αυτές τις εκφράσεις αντίστασης είναι και ο λαϊκός εθελοντισμός, ένα κίνημα από τον λαό που προσπαθεί με όσα μέσα μπορεί να διαθέσει και με τις γνώσεις του να προστατέψει τα δάση και να αυξήσει το πράσινο στη χώρα. Το κίνημα αυτό εκφράζεται είτε με λαϊκή αυτοοργάνωση, χωρίς νομικές-θεσμικές διαδικασίες, παίρνοντας μεγάλη έκταση ειδικά στις περιπτώσεις εκτάκτων γεγονότων όπως η παρούσα περίοδος είτε με τη μορφή οργανωμένων σωματείων. Τα σωματεία αυτά όσο είναι περιφερειακού χαρακτήρα και χωρίς ή με ελάχιστα μέσα δεν «ενοχλούν». Αρχίζουν όμως να ενοχλούν «κάποιους» όταν παίρνουν πανελλαδική μορφή, αποκτούν υποδομές, μέσα και εξοπλισμό, κινητοποιούν πολύ κόσμο και έχουν άποψη για όσα συμβαίνουν στο χώρο.

Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι δεν υπάρχουν και περίοδοι ευαισθητοποίησης του κράτους, του διεθνούς παράγοντα, των επιχειρήσεων κ.λπ. για τα δάση και την προστασία τους. Μετά από μεγάλες καταστροφικές πυρκαγιές και μπροστά στη λαϊκή κατακραυγή εμφανίζονται προγράμματα, χρηματοδοτήσεις, έργα κ.λπ. για την αποκατάσταση των ζημιών, την πρόληψη στο μέλλον, τις αναδασώσεις και άλλες ευχές, τα οποία σταδιακά ξεχνιούνται μόλις κοπάσει η λαϊκή οργή.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πως το πολιτικό σύστημα «ξεχνά». Μετά τις μεγαλύτερες μέχρι τότε πυρκαγιές και καταστροφές του 2007 που στοίχισαν 84 νεκρούς, 1.500 καμένα σπίτια, 2,7 εκατ. στρέμματα, 4,5 εκατ. ελαιόδεντρα και 60.000 ζώα! Δημιουργήθηκε το «ταμείο Μολυβιάτη» για την αποκατάσταση των ζημιών και την προστασία των δασών στο μέλλον. Το ειδικό αυτό ταμείο που δημιούργησε η κυβέρνηση και χρηματοδοτήθηκε από δωρεές του ιδιωτικού τομέα μετά από μερικά χρόνια κατέληξε, το 2011 επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ με υπουργό Οικονομικών τον Ευαγγ. Βενιζέλο, στον κρατικό προϋπολογισμό για την κάλυψη των ελλειμμάτων. Αυτή ήταν η συνέχεια και η ευαισθησία του κράτους και του πολιτικού συστήματος για ό,τι συνέβη το 2007, στη μνήμη των θυμάτων. Επίσης τα κονδύλια που είχαν δεσμευτεί για τις αναδασώσεις στον Ταΰγετο και τον Υμηττό δεν αξιοποιήθηκαν επαρκώς αφού το έργο δεν έγινε τουλάχιστον στο βαθμό που προέβλεπε ο σχεδιασμός.

Με αυτές τις πολιτικές και πρακτικές βλέπουμε τεράστιες καταστροφές από πυρκαγιές διαχρονικά. Σταχυολογούμε τις μεγαλύτερες Σάμος 2000, Ηλεία και Πάρνηθα 2007 με τη θεωρία του «στρατηγού ανέμου», Μάτι 2018, η πλέον φονική με 102 θανάτους και τη θεωρία για το «ασύμμετρο φαινόμενο». Φτάνουμε στο σήμερα με τη θεωρία Μητσοτάκη ότι «απλά είναι ανέφικτη» η επίτευξη των στόχων για την «προφύλαξη των περιουσιών, του φυσικού περιβάλλοντος και των κρίσιμων υποδομών». Έτσι έχουμε μέχρι τώρα για φέτος πάνω από ένα εκατομμύριο στρέμματα καμένες εκτάσεις (+450% σε σχέση με το μέσο όρο της περιόδου 2008-2018), τις εκκενώσεις περιοχών για να μην θρηνήσουμε θύματα και τις χιλιάδες κατεστραμμένες περιουσίες πολιτών. Τις πολλαπλές έμμεσες συνέπειες από αυτή την καταστροφή θα τις βιώσουμε όλοι στην πορεία.

Έτσι το πολιτικό σύστημα διαχρονικά ανακαλύπτει κάθε φορά κάποια «θεωρία» για να καλύψει την ανικανότητά του και τις ευθύνες του, πολιτικές και διαχειριστικές.

Όποιος δεν «πειθαρχεί» έχει συνέπειες

Την ίδια στιγμή που ο κρατικός μηχανισμός σε όλες τις δομές και εκφράσεις του κρίνεται ανεπαρκής για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών φροντίζει να βάζει εμπόδια ή ακόμα και να υπονομεύει ανοιχτά, φτάνοντας ακόμα και στην ακραία υπερβολή, προσπάθειες αυτοοργάνωσης του λαού για να υπάρχουν κάποιες βοήθειες στις δύσκολες συνθήκες. Είναι χαρακτηριστικός ο νόμος 4249/2014 του κ. Δένδια που έχει δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στη λειτουργία των εθελοντικών οργανώσεων δασοπροστασίας και δασοπυρόσβεσης. Όμως σε κάποιες περιπτώσεις δεν αρκούσε μόνο αυτό. Χρειάστηκαν και άλλα «μέτρα» για να ελεγχθούν οι «απείθαρχοι» που «χάλαγαν την πιάτσα» της πυρόσβεσης. Κλασσική περίπτωση το σωματείο με τίτλο «Εθελοντικό Σώμα Ελλήνων Πυροσβεστών Αναδασωτών (ΕΣΕΠΑ)» το οποίο φρόντισαν να το «αφανίσουν» σε μία μέρα με την ανακοίνωση της αστυνομίας τον Φεβρουάριο του 2014 ότι ελέγχεται για «παρανομίες» ως ΜΚΟ. Πρόκειται για σωματείο, όμως εκείνες τις ημέρες ήταν στην επικαιρότητα τα σκάνδαλα με τις ΜΚΟ και την εμπλοκή διαφόρων επωνύμων κυβερνητικών στελεχών. Έτσι ο ΕΣΕΠΑ βόλευε να εμφανιστεί ως ΜΚΟ για να μην είναι «δακτυλοδεικτούμενα» μόνο τα δικά μας παιδιά…

Την ίδια στιγμή που ο κρατικός μηχανισμός σε όλες τις δομές και εκφράσεις του κρίνεται ανεπαρκής για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών φροντίζει να βάζει εμπόδια ή ακόμα και να υπονομεύει ανοιχτά, φτάνοντας ακόμα και στην ακραία υπερβολή, προσπάθειες αυτοοργάνωσης του λαού

Επτά και πλέον χρόνια μετά δεν έχει αποδοθεί καμία κατηγορία. Η βασική «κατηγορία» ότι ο πρόεδρος του ΕΣΕΠΑ πλούτιζε από τις δραστηριότητες του σωματείου αποδείχθηκε από τον έλεγχο του ΣΔΟΕ όχι μόνο ένα τεράστιο ψέμα αλλά και ότι στη διάρκεια της δράσης του είχε πουλήσει τέσσερα (4) διαμερίσματα και έχει βάλει εμφανώς αρκετά χρήματα στο ταμείο του σωματείου. Βέβαια αυτή η έκθεση κατ’ αρχήν «χάθηκε» από τον φάκελο της προανάκρισης και για να «βρεθεί» χρειάστηκαν αρκετές δικονομικές ενέργειες και αντιπαραθέσεις ανακριτή και εισαγγελέα, αλλά αυτά είναι «ψιλά γράμματα»… Παράλληλα χωρίς στοιχεία, με μεθόδους που θυμίζουν άλλες, πολύ μαύρες εποχές, κατηγορήθηκε ότι έβαζε φωτιές και στη συνέχεια τις έσβηνε κ.α. Τέλος, ξαφνικά «ανακάλυψαν», χρόνια μετά τη στιγμή που το κράτος είχε εκδώσει άδειες κυκλοφορίας για τα πυροσβεστικά οχήματα ότι για κάποια από αυτά δεν είχαν πληρωθεί δασμοί. Έτσι τα κατάσχεσαν δηλαδή διέταξαν ακινητοποίηση και τα άφησαν να σαπίζουν. Μάλιστα αν και πρωτόδικα το ΕΣΕΠΑ δικαιώθηκε ζήτησαν από το δικαστήριο να συνεχιστεί η κατάσχεση μέχρι την εκδίκαση και τη έφεσης.

Το αποτελέσματα από αυτό το σχεδιασμένο έγκλημα:

α) Εκατό περίπου πυροσβεστικά οχήματα, κατασχεθέντα και μη, ειδικά για να ανεβαίνουν σε βουνά, σαπίζουν από το 2014.

β) 1.500 εθελοντές σε όλη την Ελλάδα που ανήκαν σε 17 πλήρως εξοπλισμένους και οργανωμένους τοπικούς πυροσβεστικούς σταθμούς καθώς και η μεγάλη μεταφερόμενη μονάδα, που πήγαινε παντού όπου υπήρχε ανάγκη σε όλη την Ελλάδα, σταμάτησαν τη δράση τους. Να σημειώσουμε εδώ ότι αντίστοιχη αποκλειστικά μεταφερόμενη μονάδα η Πυροσβεστική Υπηρεσία απέκτησε το 2019.

γ) Το διεθνούς εμβέλειας εκπαιδευτικό κέντρο στα Ριζώματα Ημαθίας, στο οποίο εκπαιδεύονταν εκατοντάδες εθελοντές από την Ελλάδα και το εξωτερικό σταμάτησε να λειτουργεί.

δ) Η δέσμευση της γερμανικής κυβέρνησης για δωρεά στο ΕΣΕΠΑ 200 πυροσβεστικών οχημάτων, ενός μεταγωγικού πλοίου και ενός εναέριου μέσου κατάσβεσης δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Πρόλαβαν και παραδόθηκαν μόνο τα πρώτα 10 οχήματα, τα οποία ακινητοποιημένα σαπίζουν.

ε) Ο πρόεδρος του ΕΣΕΠΑ που είχε εκλεγεί ως πρόεδρος της Επιτροπής Δασοπυρόσβεσης της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Πυρόσβεσης και Διάσωσης (CTIF) για την περίοδο 2012-2016 παραιτήθηκε. Να σημειώσουμε εδώ ότι εκλέχτηκε με τις ψήφους των ξένων αντιπροσωπειών καθώς στις συγκεκριμένες εκλογές (2012) της CTIF για την Επιτροπή Δασοπυρόσβεσης η αντιπροσωπεία της Ελληνικής Πυροσβεστικής Υπηρεσίας αποχώρησε από την ψηφοφορία….

στ) Το ΕΣΕΠΑ σταμάτησε να έχει δράση. Το ΕΣΕΠΑ που σύμφωνα με τη μελέτη του Πανεπιστημίου της Αθήνας του Δεκεμβρίου 2012, με θέμα «Παραδείγματα Καλών Πρακτικών για την Πρόληψη των Δασικών Πυρκαγιών», η οποία έγινε στο πλαίσιο του Προγράμματος Life της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είχε περιληφθεί μεταξύ των 11 υποδειγματικών περιπτώσεων που αναλύει σε παγκόσμιο επίπεδο.

Μετά από όλα αυτά το τραγικότερο είναι ότι στις 5/8/2021, ενώ μαίνονταν οι πυρκαγιές σε Αττική και Εύβοια, η Πολιτική Προστασία ζητούσε από το ΕΣΕΠΑ να κατεβάσει τα οχήματα…

Όλες οι κυβερνήσεις από το 2014 έως και σήμερα γνωρίζουν πολύ καλά το πρόβλημα. Όμως δεν το έλυσαν γιατί δεν ήθελαν. Απλά το «θυμούνται» μόνο όταν τα πράγματα είναι δύσκολα, αλλά μέχρι εκεί.

Συνεπώς το πολιτικό σύστημα διαχρονικά αποδεικνύει τη συνειδητή εγκατάλειψη της όποιας δασικής προστασίας και όποιος δεν πειθαρχεί υπόκειται σε συνέπειες από το «απρόσωπο» κράτος…

Υ.Γ.: Αναλυτική ενημέρωση για το διαχρονικό κυβερνητικό σκάνδαλο με το ΕΣΕΠΑ θα υπάρχει στο πρώτο φύλλο του Δρόμου που θα κυκλοφορήσει στα περίπτερα το Σάββατο 4/9/2021.

Δημοσίευση: Εφημερίδα "Δρόμος της Αριστεράς"  έκτακτο ηλεκτρονικό Φύλλο 18/08/2021

Πηγή: https://edromos.gr/dasiki-katastrofi-ena-diarkes-schediasmeno-kyvernitiko-egklima/

Πειραιώς: Η λεηλασία συνεχίζεται

 

του Παύλου Δερμενάκη

Η

  κλοπή σε βάρος του ελληνικού λαού από σύσσωμο το πολιτικό σύστημα εντείνεται. Ανεξάρτητα από το χρώμα της κυβέρνησης η λεηλασία του λαϊκού εισοδήματος συνεχίζεται καθώς εφευρίσκονται όλο και νέοι τρόποι, που ντύνονται με την αναγκαία «επιχειρηματολογία».

Την παρούσα περίοδο παίζεται ένα ακόμα επεισόδιο στο διαρκές, από το 2008, σίριαλ της «σωτηρίας» των τραπεζών. Πρόκειται για τη νέα «σωτηρία» της Τράπεζας Πειραιώς. Το πρώτο μέρος του παρόντος έργου παίχτηκε τον παρελθόντα Νοέμβριο (δείτε το άρθρο «Νέα λεηλασία με την Τράπεζα Πειραιώς», Δρόμος 520, 21/11/2020). Τότε το ελληνικό δημόσιο, μέσω του ΤΧΣ μετέτρεψε 2,3 δισ. ευρώ, από ομολογίες με επιτόκιο 8% και καθυστερούμενους τόκους, σε μετοχές. «Αγόρασε» κάθε μία μετοχή στα 6 ευρώ όταν η τιμή της στο χρηματιστήριο ήταν μόλις 0,703. Όλα αυτά έγιναν από την κυβέρνηση Μητσοτάκη που εφάρμοσε το νόμο του Νοεμβρίου 2015 του ΣΥΡΙΖΑ, για την τρίτη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

Με τη παραπάνω «συναλλαγή» ως λαός είχαμε άμεση ζημιά 1,925 δισ. ευρώ ή σε ποσοστό 87,5%. Αυτά τα 2 δισ. ευρώ που χάθηκαν με εκείνη τη συναλλαγή αύξησαν πρακτικά το δημόσιο χρέος σε απόλυτο ύψος ισόποσα και σε ποσοστό κατά 1,2% του ΑΕΠ. Ακόμα στο διάστημα που μεσολάβησε στήθηκε το σκηνικό της νέας κλοπής σε βάρος μας κατά τη δεύτερη φάση, με τη νέα αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Πειραιώς. Ο διορισμένος από την τρόικα επικεφαλής του ΤΧΣ ανακοίνωσε μόνος του, χωρίς συνεννόηση με την κυβέρνηση και Πειραιώς, στο πρακτορείο Bloomberg τον Φλεβάρη ότι η Τράπεζα θα προχωρήσει σε αύξηση κεφαλαίου τον Μάρτη. Τότε βγήκαν υποτίθεται τα μαχαίρια από την κυβέρνηση και την Πειραιώς να τον φάνε. Και έτσι έγινε. Λίγες μέρες μετά υποχρεώθηκε σε παραίτηση, ανοίγοντας το δρόμο για κάποιο αρεστό όπως όλα δείχνουν της κυβέρνησης. Όμως το σενάριο του Φεβρουαρίου που δημοσιοποίησε επιβεβαιώνεται. Η Τράπεζα Πειραιώς ανακοίνωσε αυτές τις μέρες την νέα αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά 1 δισ. ευρώ.

Η αύξηση αυτή περιλαμβάνει μια σειρά από ακροβατισμούς για να περάσει τζάμπα στους ιδιώτες η Τράπεζα. Συντελείται από την κυβέρνηση ένα ακόμα έγκλημα σε βάρος του λαού ισοδύναμο με εκείνο του 2015 από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Πίσω από όλα αυτά είναι οι πολιτικοί μας επικυρίαρχοι, που καθορίζουν τα πάντα εδώ και πάνω από 10 χρόνια, εξασφαλίζοντας τα συμφέροντα των δικών τους… Σύμφωνα με όσα δημοσιεύονται έχουμε:

1) Μείωση του υφισταμένου αριθμού των μετοχών. Κάθε 16,5 υφιστάμενες μετοχές θα αντικατασταθούν από μία (reverse split). Δηλαδή για κάθε μία νέα μετοχή το Δημόσιο θα έχει καταβάλλει 99 ευρώ με βάση την μετατροπή του Νοεμβρίου 2020.

2) Τα 99 ευρώ στη συνέχεια μειώνονται σε 1 ευρώ και τα χρήματα που «χάνονται» πάνε σε ειδικό αποθεματικό για να μπορούν στη συνέχεια να το μειώνονται διαγράφοντας χρέη του κάθε «Πηλαδάκη» ενώ ταυτόχρονα θα κυνηγούν τον «κοσμάκη» με πλειστηριασμούς. Σημειώνεται ότι η Πειραιώς είναι η πιο στυγνή μεταξύ των τραπεζών στις διαπραγματεύσεις της με τα λαϊκά στρώματα για δάνειά τους.

3) Θα πραγματοποιηθεί νέα αύξηση κεφαλαίου 1 δισ. ευρώ με δημόσια προσφορά. Πρακτικά θα έχουμε παραίτηση από το δικαίωμα συμμετοχής στην αύξηση μόνο του Δημοσίου, που κατέχει το 61,35%. Οι ιδιώτες μέτοχοι που κατέχουν το 38,65% θα μπορούν να συμμετέχουν κανονικά στην προσφορά. Στόχος μέσα από αυτή τη διαδικασία να μειωθεί η συμμετοχή του Δημοσίου στα επίπεδα που ήταν πριν τον Νοέμβρη, δηλαδή στα 26% περίπου. Υπολογίζεται ότι στην καλύτερη περίπτωση το δημόσιο θα συμμετάσχει κατά 25%, καταβάλλοντας 250 εκατ. ευρώ. Πρακτικά θα έχει καταβάλλει από το Νοέμβριο συνολικά 2,450 δισ, ευρώ και θα έχει μια ονομαστική αξία σε μετοχές μόλις 281 εκ. ευρώ!

Τι σημαίνει αυτή η διαδικασία κλοπής:

• Οι ιδιώτες θα βάλουν μόλις 750 εκατ. ευρώ, θα πάρουν τον έλεγχο της τράπεζας και θα διαχειριστούν τα 7 περίπου δισ. αποθεματικά της. Πρακτικά η κυβέρνηση έναντι των 750 εκ ευρώ που θα «επενδύσουν» στην τράπεζα τους δωρίζει 7 δισ. χρήματα δικά μας.
• Με τέτοια προσφορά μπορούμε να φανταστούμε τι συνωστισμός θα γίνει και πως θα τον παρουσιάσουν κυβέρνηση και Μέσα Ενημέρωσης ως «ψήφο εμπιστοσύνης»….
• Το Δημόσιο χάνει α) 675 εκατ. ευρώ, που ήταν η συμμετοχή στην αύξηση κεφαλαίου του 2015, β) 2,3 δισ. ευρώ από τα ομόλογα που μετατράπηκαν σε μετοχές τον Νοέμβρη 2020 και γ) έχει εγγυηθεί επιπλέον, άρα έχει κίνδυνο/δυνητική ζημιά, 8 δισ. ευρώ για λογαριασμό της Πειραιώς για «κόκκινα δάνεια» με τα σχέδια Ηρακλής κ.λπ.

Συνεπώς για άλλη μία φορά ο ελληνικός λαός πληρώνει για τις τράπεζες για να τις παραδώσει έναντι εξευτελιστικών τιμών στους ιδιώτες, οι οποίοι στη συνέχεια θα του βγάλουν το σπίτι του στον πλειστηριασμό για να μην κινδυνεύσει η φερεγγυότητα της Τράπεζας!

Δημοσίευση: Εφημερίδα "Δρόμος της Αριστεράς" Φύλλο 536, 18/03/2021

Πηγή: https://edromos.gr/peiraios-i-leilasia-synechizetai/

Ελληνική οικονομία: Νέα δεσμά προς… αξιοποίηση

 

του Παύλου Δερμενάκη

Συνεχίζεται η συρρίκνωση της παραγωγής

Ανακοινώθηκαν πριν μερικές μέρες από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) τα στοιχεία του ΑΕΠ για το 2020. Σύμφωνα με αυτά το ΑΕΠ, σε τρέχουσες τιμές, μειώθηκε κατά 17,6 δισ. ευρώ ή -9,6% και έφτασε τα 165,8 δισ. Η μείωση εμφανίζεται μικρότερη (-8,2%) αν το ΑΕΠ υπολογιστεί με δείκτες όγκου, γεγονός που αξιοποιεί η κυβέρνηση και τα επιτελεία της για να δείξουν καλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα. Σε κάθε περίπτωση, είτε με τρέχουσες τιμές είτε με δείκτες όγκου, πάντοτε με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η χώρα ξεπέρασε το κατώτερο σημείο του ΑΕΠ κατά την περίοδο των μνημονίων (2016) και βρίσκεται πλέον στο επίπεδο του 2002! Σωρρευτικά η μείωση του ΑΕΠ, σε σταθερές τιμές, έχει φτάσει πλέον στα -63,3 δισ. ευρώ ή -27,3% από το 2009. Συγκριτικά δε με τον μέσο όρο της ευρωζώνης η Ελλάδα το 2020 κινήθηκε σημαντικά χειρότερα.

Στα επιμέρους μεγέθη, σε σταθερές τιμές, η ιδιωτική κατανάλωση μειώθηκε κατά -5% και οι ακαθάριστες επενδύσεις κατά -0,6%. Οι δε δημόσιες δαπάνες αν και αυξήθηκαν κατά 4,5% αποδείχθηκαν και εκ του αποτελέσματος ανεπαρκείς να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Ειδικά όσο αφορά τις επενδύσεις, η κυβέρνηση μπορεί να λέει πολλά αλλά αυτό που συνεχίζει να γίνεται είναι αποεπένδυση. Για τρίτο χρόνο οι επενδύσεις μειώνονται σε απόλυτο ύψος. Όμως ακόμα και αυτό το μέγεθος είναι ουσιαστικά πλασματικό καθώς είναι ακαθάριστες, δεν έχουν δηλαδή αφαιρεθεί οι αποσβέσεις. Αν αφαιρεθούν και αυτές (η ΕΛΣΤΑΤ δεν αναφέρει σχετικά στοιχεία) η αποεπένδυση συνεχίζει να λαμβάνει τεράστιες διαστάσεις αρχής γενομένης το 2008.

Συνεπώς μετά από 11 χρόνια μνημονίων η οικονομία της Ελλάδας όχι μόνο δεν μπορεί να σηκώσει κεφάλι αλλά συνεχίζει και εξαιτίας της πανδημίας τον κατήφορο. Η ελληνική οικονομία χωρίς να βγει από την κρίση των μνημονίων μπήκε στη οξύτατη νέα κρίση της πανδημίας.

Η κυβέρνηση, που εκτιμούσε το τελευταίο διάστημα μείωση του ΑΕΠ πάνω από 10%, με την παρουσίαση των παραπάνω στοιχείων βρήκε ευκαιρία, με τη συνοδεία των Μέσων Ενημέρωσης που μπουκώνει με χρήμα άμεσα και έμμεσα, να πανηγυρίσει και να κάνει δηλώσεις για την ανθεκτικότητα της οικονομίας.

Προσωρινά καλυμμένα προβλήματα

Τα μεγέθη που προαναφέραμε από μόνα τους δείχνουν την οικτρή κατάσταση της οικονομίας. Ως χώρα αποτελούμε παγκόσμιο φαινόμενο. Μετά από 11 χρόνια κρίσης βρισκόμαστε κοντά στο -30% από το επίπεδο παραγωγής πριν την κρίση. Όμως αυτά για την κυβέρνηση αποτελούν πλέον μια «κανονικότητα» για την οποία δεν χρειάζεται να δώσει ούτε βαρύτητα στην εξέτασή τους ούτε εξηγήσεις στο λαό. Εξάλλου έχουν συμβάλλει σε αυτό, δίνοντας ελαφρυντικά στη σημερινή κυβέρνηση, εκείνοι που πρόδωσαν τις υποσχέσεις τους και τις προσδοκίες του λαού για μια διαφορετική πορεία και τον οδήγησαν στην απογοήτευση και στην εκτίμηση «όλοι ίδιοι είσαστε».

Το μέλλον που υπόσχεται η κυβέρνηση είναι ηπιότερα μνημόνια. Να πάρουμε χρήματα –πολλά από τα οποία είναι δανεικά– και να χρηματοδοτήσουμε τις εισαγωγές και τους μεγαλοεπιχειρηματίες

Τα παραπάνω σοκαριστικά μεγέθη μπορεί να αποδειχθούν ως η κορυφή του παγόβουνου καθώς, στον τομέα του εμπορίου και σε μεγάλο μέρος της παραγωγής που επικρατούν μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι πραγματικές συνέπειες και οι πολλαπλασιαστικές αρνητικές επιδράσεις τους στην οικονομία θα καταγραφούν στη συνέχεια. Για πολλές επιχειρήσεις –όσο πιο μικρή τόσο μεγαλύτερο το πρόβλημα– υπάρχουν πολλά ερωτηματικά για το κατά πόσο θα μπορέσουν στην πορεία να ανοίξουν, όταν τερματιστούν τα lockdown ακορντεόν, κυρίως όμως να επιβιώσουν στην επόμενη μέρα. Οι πολύπλευρες, συσσωρευμένες υποχρεώσεις ενός έτους αποτελούν θηλιά στο λαιμό τους. Μόνο για τον τραπεζικό δανεισμό γίνεται λόγος για 10 και πλέον δισ. ευρώ νέα κόκκινα δάνεια. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν συσσωρευμένες οφειλές σε φόρους, εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, οφειλές υπό εκκαθάριση μεταξύ ιδιωτών κ.λπ. Συνεπώς μετά από ένα οδυνηρό «στραπάτσο» της ελληνικής οικονομίας το 2020, το 2021 ενδεχόμενα κρύβει πολλές προβληματικές καταστάσεις, πέρα από τις άμεσες, μετρήσιμες συνέπειες του συνεχιζόμενου λοκντάουν.

Η συρρίκνωση του ΑΕΠ επιδρά άμεσα σε έναν από τους κρισιμότερους δείκτες για την ελληνική οικονομία. Το δείκτη δημοσίου χρέους προς ΑΕΠ. Παράλληλα οι υποχρεωτικές παρεμβάσεις του δημοσίου, έστω και ανεπαρκώς, για να καλυφθούν ορισμένες στοιχειώδεις ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας αυξάνουν τα ελλείμματα και κατ’ επέκταση το δημόσιο χρέος. Με αυτά ο δείκτης δημοσίου χρέους έφτασε το 2020 στο 207% του ΑΕΠ και το χρέος τα 343 δισ. ευρώ. Έτσι το μη βιώσιμο κατά το ΔΝΤ ελληνικό δημόσιο χρέος γίνεται όλο και επαχθέστερο.

Τα χρήματα από την Ε.Ε. δεν αποτελούν τη λύση

Έναντι αυτής της ασφυκτικής οικονομικά κατάστασης η κυβέρνηση και ο προπαγανδιστικός της μηχανισμός έχουν βρει τη συνταγή της «θεραπείας». Είναι τα χρήματα από την Ε.Ε. Η συζήτηση ξεκίνησε πριν από ένα χρόνο ακριβώς με το Ταμείο Ανάκαμψης και τα τελικά 32 δισ. ευρώ που αναλογούν στην Ελλάδα. Όμως ένα χρόνο μετά και είμαστε ακόμα στο «περίμενε» καθώς η γραφειοκρατία των Βρυξελλών για διασφάλιση δικής της και του εντολέα της (Γερμανική Ευρώπη) δεν έχει ολοκληρώσει ακόμα τις διαδικασίες. Συνεπώς τα πρώτα χρήματα για την καταστροφή που ξεκίνησε τον Μάρτη του 2020 θα έρθουν στην καλύτερη περίπτωση από το καλοκαίρι και μετά.

Παράλληλα όμως σήμερα, το μέγεθος αυτό των 32 δισ. ευρώ το φουσκώνουν και με ό,τι άλλο «θα» δοθεί φθάνοντας μέχρι το 2030! Ενώ η οικονομία συρρικνώνεται σήμερα η κυβέρνηση αθροίζει χρήματα από ευρωπαϊκά προγράμματα μέχρι το 2030 και τα σερβίρει ως θεραπεία στην τρέχουσα κατάσταση. Μιλά για καθαρό όφελος 56,5 δισ. ευρώ μέχρι το 2030 ή 4% του ΑΕΠ σε ετήσια βάση. Πέρα από το χρονικό ορίζοντα, ξεχνά συνειδητά ότι όλα αυτά τα χρήματα δεν είναι επιδοτήσεις. Ένα μεγάλο μέρος τους είναι δάνεια και θα δοθούν με συγκεκριμένους όρους. Όχι ακριβώς μνημονιακούς –με τον τρόπο που δόθηκαν κατά το παρελθόν στην Ελλάδα όπως έχει ενημερώσει ο κ. Ρέγκλιγκ– αλλά με πιο «ελαστικούς»!

Το σύνολο των χρημάτων που θα δοθούν τώρα και στο μέλλον θα εντάσσονται σε συγκεκριμένα προγράμματα. Όπως έγινε και στο παρελθόν. Η Ελλάδα παίρνει εδώ και δεκαετίες χρήματα από τα ευρωπαϊκά ταμεία. Τα αποτελέσματα καταγράφηκαν με τα μνημόνια και τα τρέχοντα νούμερα, μιας ουσιαστικά χρεοκοπημένης χώρας, όπως τα αναφέραμε παραπάνω. Όμως τα χρήματα αυτά ήρθαν στην Ελλάδα όπως θα έρθουν και τα επόμενα. Απλά θα συνεχιστεί με την ανοχή και την εποπτεία του σάπιου πολιτικού συστήματος η «αξιοποίησή» τους με κριτήριο την εξυπηρέτηση των εντολών της γερμανικής Ευρώπης και ό,τι μένει να πάει στα «δικά μας παιδιά» αλλά και σε εκείνα με τα μεγάλα πορτοφόλια. Όπως ακριβώς γινόταν μέχρι τώρα.

Έτσι, σύμφωνα με το πρόγραμμα κυβέρνησης και Ε.Ε. θα ενισχύσουμε π.χ. την πράσινη οικονομία καταργώντας τον ελληνικό λιγνίτη, εισάγοντας ηλιακά πάνελ από τη Γερμανία για φωτοβολταϊκά καθώς και ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Αυτή είναι μία από τις προτεραιότητες αλλά αρκετά ενδεικτική για το τι θα γίνει. Η Ε.Ε. θα φαίνεται ότι χρηματοδοτεί την ελληνική οικονομία ενώ στην πράξη θα επιδοτεί τη γερμανική και στην Ελλάδα θα κάνουν μπίζνες οι κατασκευαστικές με τα νέα επιχειρηματικά σχήματα. Μόνο που τώρα, από τους δρόμους που κατασκεύαζαν, χρεώνοντας αρκετές φορές πάνω συγκριτικά με την πραγματική οικονομία και το μέσο κόστος στην Ε.Ε., περνούν στην πράσινη ανάπτυξη με τις επιδοτήσεις για παραγωγή ενέργειας αφού προηγούμενα καταργείται από την κυβέρνηση κάθε μέτρο προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος για να τις διευκολύνει.

Αυτό ονομάζεται ανάπτυξη και όραμα για το μέλλον από την παρούσα κυβέρνηση αλλά και σύσσωμο το πολιτικό σύστημα, καθώς οι διαφορές μεταξύ τους δεν είναι στην ουσία αλλά στις λεπτομέρειες.

Δημοσίευση: Εφημερίδα "Δρόμος της Αριστεράς" Φύλλο 535, 12/03/2021

Πηγή:   https://edromos.gr/elliniki-oikonomia-nea-desma-pros-aksiopoiisi/

Κώστας Μελάς, οικονομολόγος: Αλήθειες και ψέματα για την ελληνική οικονομία

Από

 Συνέντευξη στον Παύλο Δερμενάκη

Η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας ήταν ήδη πολύ δύσκολη λόγω της μνημονιακής δεκαετίας. Με την κρίση του κορωνοϊού αναμένεται να χειροτερέψει και αυτό προσπαθεί να το αποκρύψει η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Για όλα αυτά κάναμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με τον οικονομολόγο και πανεπιστημιακό Κώστα Μελά.

Η κυβέρνηση και τα φιλικά προσκείμενα σε αυτήν ΜΜΕ καλλιεργούν ένα κλίμα εφησυχασμού για τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας. Ποια είναι η πραγματική κατάσταση της οικονομίας και ειδικότερα η κατάσταση όσων πλήττονται από αυτή την κρίση;

Σε μια χώρα που έχει χαθεί το 25% του ΑΕΠ κατά την περίοδο των δέκα μνημονιακών χρόνων και απώλεσε άλλο ένα 10% μέσα σε ένα χρόνο (2020) δεν μπορεί να περνά, ως ζήτημα άνευ αξίας, στα ψιλά των ΜΜΕ.

Η κυβέρνηση, εμφορούμενη από έναν άκρατο οικονομισμό ο οποίος συμπλέει με υψηλή αυταρχικότητα, και επιπλέον από μια επικοινωνιακή ρητορική συνεχούς ωραιοποίησης της πραγματικότητας, «χαρούμενη και αισιόδοξη», κοιτάζει το μέλλον ουσιαστικά κρύβοντας τη σημασία της τεράστιας μείωσης του ΑΕΠ , κατά 20 δισ. ευρώ, το 2020, (το ΑΕΠ από 184 δισ. ευρώ το 2019 μειώθηκε στο επίπεδο των 166 δισ. ευρώ το 2020) και των μεγάλων συνεπειών που αυτή έχει επιφέρει στην οικονομία και στην κοινωνία.

Πρέπει να εξηγηθεί τι σημαίνει η μείωση του 10% και να μην κρύβονται οι κυβερνώντες και οι οικονομολόγοι της πίσω από τις αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας (κρούσματα, διασωληνωμένοι, θάνατοι). Μια ύφεση 10% έχει τεράστιο κόστος, και αναμένεται να επιδεινώσει σημαντικά τα προβλήματα που κληροδότησε στην Ελλάδα η κρίση χρέους της δεκαετίας του 2010, όπως το υψηλό δημόσιο χρέος, το υψηλό ποσοστό ανεργίας, το μεγάλο απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, το επενδυτικό κενό και τη μείωση του διαθεσίμου εισοδήματος των εργαζομένων.

Τα προβλήματα αυτά προστίθενται στις διαρθρωτικού τύπου προκλήσεις που αντιμετώπιζε ήδη η ελληνική οικονομία πριν από την πανδημία του κορωνοϊού και οι οποίες περιορίζουν τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της: Τη χαμηλή διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα, το υψηλό επίπεδο φοροδιαφυγής, τον αργό ψηφιακό μετασχηματισμό, τη φυγή ανθρώπινου δυναμικού υψηλής εξειδίκευσης στο εξωτερικό, την κλιματική αλλαγή και το κόστος μετάβασης σε πιο καθαρές μορφές ενέργειας, τη μεταναστευτική-προσφυγική κρίση και την προβλεπόμενη δημογραφική επιδείνωση λόγω της γήρανσης του πληθυσμού.

Με απλά λόγια σχεδόν το σύνολο των προβλημάτων που «κουβαλάει» η ελληνική οικονομία, ας πούμε τα τελευταία 50 χρόνια, και τα οποία επιχείρησε να διορθωθούν μέσω των μνημονίων, μετά την κρίση του 2010, υπάρχουν εκεί και μερικά από αυτά έχουν χειροτερεύσει περαιτέρω. Όμως ακόμη και η διαφημιζόμενη επιτυχία των μνημονιακών προγραμμάτων, δηλαδή η προσαρμογή των δημοσιονομικών και εξωτερικών ελλειμμάτων, τίθεται εν αμφιβόλω: Η ελληνική οικονομία έχει επιστρέψει στον αστερισμό των διπλών ελλειμμάτων.

Ποια είναι η αποτελεσματικότητα των μέτρων που λαμβάνονται συνολικά για την οικονομία αλλά και σε επίπεδο κοινωνίας, ειδικότερα των πλέον ευάλωτων κοινωνικά ομάδων;

Τα κυβερνητικά μέτρα είχαν αμυντικό χαρακτήρα προκειμένου να δημιουργήσουν ένα στοιχειώδες δίχτυ προστασίας των εργαζομένων και των επιχειρήσεων. Η αποτελεσματικότητά τους ήταν περιορισμένη για δύο προφανείς λόγους: Ο πρώτος είναι σχετικός με την αδυναμία να συλλάβουν και να αντιμετωπίσουν με τον πρέποντα τρόπο την εξέλιξη της πανδημίας. Η ματιά της κυβέρνησης ήταν στραμμένη συνεχώς προς την οικονομία με τον συγκεκριμένο τρόπο που αντιλαμβάνονται τη λειτουργία της. Το να εισέλθει μια χώρα σε λοκντάουν είναι σχετικά εύκολο. Το δύσκολο είναι πως εξέρχεσαι. Ο δεύτερος λόγος αφορά ότι θα μπορούσαν να ασκήσουν κοινωνική πολιτική επικεντρωμένη στις πιο ευαίσθητες οικονομικά και κοινωνικά ομάδες του πληθυσμού. Όπως έχουμε αναφέρει είναι αυτές οι ομάδες που έχουν υποστεί τις μεγαλύτερες απώλειες. Η εντονότερη αναδιανομή προς αυτές τις κοινωνικές κατηγορίες πιθανόν θα είχε και περισσότερα οφέλη για την οικονομία πέρα από τις κοινωνικές επιπτώσεις.

Η κυβέρνηση και ο Τύπος συνεχώς επικαλούνται το Ταμείο Ανάκαμψης και τα 32 δισ. ευρώ που θα έλθουν σε βάθος πενταετίας, ότι αυτά θα λύσουν όλα τα προβλήματα. Πόσο αυτά τα χρήματα επαρκούν για να ξεπεραστούν τα προβλήματα της οικονομίας;

Η επάρκεια των πόρων είναι πάντοτε ένα σχετικό μέγεθος σε μια διαδικασία εν εξελίξει μάλιστα σε καθεστώς υψηλής αβεβαιότητας. Εξάλλου κανείς δεν έχει αναφέρει βάσει ποιων κριτηρίων καθορίστηκε το ύψος των πόρων προς διάθεση. Όταν ασκείται διακριτική οικονομική πολιτική υπάρχει η ευχέρεια των φορέων της οικονομικής πολιτικής να μεταβάλλουν με τις ενέργειες τους τα διάφορα οικονομικά μεγέθη που ελέγχουν ανάλογα με τις εκάστοτε επικρατούσες και τις προβλεπόμενες συνθήκες. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει στην Ε.Ε., όπου επικρατεί η άσκηση οικονομικής πολιτικής κανόνων, δηλαδή ένα σύνολο απλών και προκαθορισμένων κατευθυντηρίων γραμμών οικονομικής πολιτικής στους οποίους επιχειρείται να προσαρμοσθεί η οικονομική δραστηριότητα. Αυτή η διαφορά στον τρόπο άσκησης της οικονομικής πολιτικής είναι καθοριστική για να διαχωρίσει δύο σχολές σκέψεις: Την παρεμβατική και την υποτιθέμενη μη παρεμβατική. Η τελευταία γίνεται παρεμβατική μόνο αν σημαντικά εξωγενή γεγονότα προκαλούν μεγάλες αρνητικές αναταραχές (όπως η πανδημία Covid-19). Όμως η λογική της παρέμβασης είναι οργανικά ενσωματωμένη στην βασική της αντίληψη, δηλαδή αυτή της μη παρέμβασης.

Επιπλέον, οι πόροι θα διατεθούν με βάση της προτεραιότητες της Ε.Ε. στους αναφερόμενους παραπάνω τομείς και όχι με βάση τις ανάγκες και τα ιδιαίτερα προβλήματα της κάθε χώρας που δημιουργήθηκαν ή οξύνθηκαν λόγω της πανδημίας Covid-19.

Η κυβέρνηση υπόσχεται ότι τα μέτρα της «επιτροπής Πισσαρίδη» που γίνονται στο πλαίσιο των χρηματοδοτήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης θα λύσουν και τα διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας. Όμως από την ανάγνωσή τους προκύπτει ότι είναι ξαναζεσταμένες οι ίδιες πολιτικές που μας οδήγησαν στα σημερινά αδιέξοδα. Τελικά τι πρέπει να αναμένουμε ειδικά από τα μέτρα της Επιτροπής;

Ένα ακόμη Σχέδιο για την «Ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας» προστέθηκε στην ήδη υπάρχουσα πλούσια βιβλιογραφία με τη δημοσιοποίηση του αντίστοιχου της Επιτροπής Πισσαρίδη.

Το σχέδιο δεν «κομίζει γλαύκα εις Αθήνας», δεδομένου ότι επί της ουσίας επαναλαμβάνει, με σχεδόν ομοιόμορφο τρόπο, ήδη γνωστές αναλύσεις, απόψεις και προτάσεις των διεθνών πολυμερών οργανισμών (ΔΝΤ, ΟΟΣΑ, Παγκόσμιας Τράπεζας, Ευρωπαϊκής Επιτροπής), όσο και αντίστοιχων ελληνικών (ΙΟΒΕ, Τράπεζα της Ελλάδος).

Με απλά λόγια σχεδόν το σύνολο των προβλημάτων που «κουβαλάει» η ελληνική οικονομία και τα οποία επιχείρησε να διορθωθούν μέσω των μνημονίων υπάρχουν και μερικά από αυτά έχουν χειροτερεύσει περαιτέρω

Οι απόψεις αυτές διέπονται από την κυρίαρχη λογική της επικρατούσας σήμερα οικονομικής σκέψης και με τον ένα ή άλλο τρόπο ενυπήρχαν στα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής που εφαρμόστηκαν τα τελευταία δέκα χρόνια στην ελληνική οικονομία από όλες τις κυβερνήσεις που υπηρέτησαν τη χώρα. Ως εκ τούτου, μετά από δέκα χρόνια εφαρμογής προγραμμάτων, συγκεκριμένης θεωρητικής αντίληψης είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε τα αποτελέσματα της εμπειρικά και όχι με βάση θεωρητικές υποθέσεις, έτσι ώστε να συνάγουμε συμπεράσματα για το κατά πόσον η συνέχιση της ίδιας οικονομικής λογικής θα έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Υπάρχει διέξοδος στον οικονομικό τομέα και ποια είναι αυτή; Μπορεί η παραγωγική ανασυγκρότηση να δώσει λύσεις, με ποια μορφή και ποιες διαδικασίες;

Η κρίση χρέους, η οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας, καθώς και η τρέχουσα οικονομική κρίση εξαιτίας του Covid-19, έχουν αναδείξει την ανάγκη μετασχηματισμού του οικονομικού υποδείγματος.

Η επιτυχία του μετασχηματισμού θα εξαρτηθεί από δύο παράγοντες: Πρώτον, από τη ρεαλιστική ανάγνωση των βασικών χαρακτηριστικών και των ιδιαιτεροτήτων της σημερινής αναπτυξιακής ταυτότητας της οικονομίας. Η αλλαγή αυτής της ταυτότητας είναι μια σωρευτική διαδικασία, που απαιτεί χρόνο και μείζονες μεταρρυθμίσεις σε πολλές δομές της πολιτικής και της οικονομίας, στη συμπεριφορά των θεσμικών τομέων, στην επιχειρηματική κουλτούρα, σε παγιωμένες αντιλήψεις και πεποιθήσεις οικονομικής πολιτικής, καθώς και στις παρεμβάσεις μικροοικονομικής, μακροοικονομικής, βιομηχανικής, χρηματοδοτικής και κοινωνικής πολιτικής.

Δεύτερον, από τον οραματικό στόχο που αφορά το ποια Ελλάδα θέλουμε να έχουμε στο μέλλον. Αυτός ο οραματικός στόχος μπορεί να προέλθει από την οικοδόμηση ενός νέου, βιώσιμου, διατηρήσιμου υποδείγματος ανάπτυξης χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς.

Για να είναι βιώσιμο το αναπτυξιακό υπόδειγμα πρέπει να επιτυγχάνει υψηλή οικονομική αποτελεσματικότητα σε όρους όγκου και ποιότητας απασχόλησης καθώς και αξιοπρεπούς βιοτικού επιπέδου για όλους χωρίς αποκλεισμούς.

Η οικονομική αποτελεσματικότητα εξαρτάται από τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό της οικονομίας, την ποιότητα και τον όγκο των παραγωγικών επενδύσεων, την κατανομή της τραπεζικής ρευστότητας, την ενίσχυση των θεσμών προστασίας της κοινωνίας. Η αύξηση των δημόσιων επενδύσεων, η βελτίωση των δομών κοινωνικής προστασίας και η περιβαλλοντική προστασία πρέπει να αποτελούν τα βασικά ενδιάμεσα μέσα για την επίτευξη του στόχου.

ΤΑ «ΑΝΟΙΚΤΑ ΜΕΤΩΠΑ»

Θα μπορούσατε να μας αναφέρετε κάποια παραδείγματα για τη δύσκολη κατάσταση που αντιμετωπίζουμε;

Αναφέρω συγκεκριμένα για το 2020:

Δημόσιο και ιδιωτικό χρέος: Δημόσιο χρέος ύψους 338 δισ. ευρώ (περίπου 208% του ΑΕΠ) και με ιδιωτικό χρέος πάνω από 240 δισ. ευρώ ή 148% του ΑΕΠ (χωρίς τις αγνώστου ύψους οφειλές μεταξύ ιδιωτών). Η βιωσιμότητα του ελληνικού δημοσίου χρέους εξαρτάται κατ’ αρχάς από την τήρηση των συμφωνιών από τους Ευρωπαίους δανειστές.

Η διαχείριση του ιδιωτικού χρέους αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση, καθώς από αυτή εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό το κατά πόσον θα υπάρξουν χιλιάδες πτωχευμένες επιχειρήσεις, απολύσεις εργαζομένων και δραματική αύξηση της ανεργίας αλλά και μια νέα γενιά μη αποτελεσματικών δανείων που θα βαρύνουν για ακόμη μια φορά τους ισολογισμούς των τραπεζών.

Και το πρόβλημα συνεχώς διογκώνεται. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία από το επιστρεπτέο κομμάτι των τεσσάρων φάσεων της επιστρεπτέας προκαταβολής αλλά και των φορολογικών υποχρεώσεων που έχουν ανασταλεί μέχρι τον Απρίλιο, έχει συσσωρευτεί επιπλέον χρέος συνολικού ύψους περίπου 7-8 δισ. ευρώ. Οι αναστολές δανειακών υποχρεώσεων από τις τράπεζες προσθέτουν επιπλέον 20,5 δισ. ευρώ (σύμφωνα με την ΤτΕ, 11/2020 – σύμφωνα με την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών σε 30 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2020) στον συνολικό λογαριασμό, ενώ μόνο εκτιμήσεις μπορούν να γίνουν για τα απλήρωτα τιμολόγια και τις επιταγές που έχουν «παγώσει» με κρατική παρέμβαση. Με το ποσό των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων σε αναστολή να έχει ξεπεράσει τα 3 δισ. ευρώ, θεωρείται πρακτικά δύσκολο αυτά τα χρέη να πληρωθούν μέσα στην περίοδο 2021-2022 και ταυτόχρονα με τις τρέχουσες υποχρεώσεις.

Δημοσιονομικά ελλείμματα: Σημαντικότατη αύξηση παρουσίασαν και τα δύο ελλείμματα. Πρωτογενές έλλειμμα: 6,0-6,5% του ΑΕΠ. Γενικό Δημοσιονομικό Έλλειμμα: περίπου 9,0%. Το μεγάλο ζήτημα είναι πώς θα αποφασίσουν η Ε.Ε. και η κυβέρνηση να προσαρμόσουν αυτά τα ελλείμματα στις ανάγκες της οικονομίας.

Έλλειμμα Ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών: Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ το 2020, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών σημείωσε έλλειμμα 11,2 δισ. ευρώ, κατά 8,4 δισ. ευρώ μεγαλύτερο του 2019. Δηλαδή περίπου στο 7% του ΑΕΠ. Αυτό οφείλεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στη μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών, η οποία εν μέρει αντισταθμίστηκε κυρίως από τον περιορισμό (κατά 4,3 δισ. ευρώ) του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών και δευτερευόντως από τη βελτίωση του ισοζυγίου πρωτογενών εισοδημάτων. Ο περιορισμός του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών προέρχεται από τη μεγαλύτερη σε απόλυτο μέγεθος και με ταχύτερο ρυθμό μείωση των εισαγωγών σε σχέση με εκείνη των εξαγωγών.

Η κρίση χρέους, η οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας, καθώς και η τρέχουσα οικονομική κρίση εξαιτίας του Covid-19, έχουν αναδείξει την ανάγκη μετασχηματισμού του οικονομικού υποδείγματος

Τραπεζικό σύστημα και ρευστότητα: Το τραπεζικό σύστημα έχει πρωτοφανή αδυναμία στο να παίξει το ρόλο για τον οποίο έχει δημιουργηθεί: Την χορήγηση ρευστότητας. Χαρακτηριστικές είναι οι επισημάνσεις του Κεντρικού Τραπεζίτη ότι μετά την είσοδο της Ελλάδος στην αγορά ομολόγων της ΕΚΤ, 40 δισ. ευρώ έχουν εισέλθει στην οικονομία εκ των οποίων ελάχιστα στην πραγματική οικονομία. Ακόμα σημείωσε ότι οι ελληνικές συστημικές τράπεζες έχουν τοποθετήσει περίπου 12 δισ. ευρώ σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου. Το πρόβλημα των μη αποτελεσματικών δανείων συνεχίζει να ταλανίζει τους ισολογισμούς των ελληνικών τραπεζών και είμαστε μάρτυρες της διαμάχης μεταξύ κυβέρνησης και ΤτΕ σχετικά με την πρόταση της τελευταίας για δημιουργία «bad bank» την οποία αρνείται η πρώτη.

Ανεργία: Το επίπεδο ανεργίας υπολογίζεται στο 16,5%, λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ των άλλων, τα μέτρα στήριξης του προγράμματος SURE. Τo 2020 οι απασχολούμενοι ήταν 3,823 εκατ. άτομα, οι άνεργοι 758.000 άτομα και το εργατικό δυναμικό ήταν 4,588 εκατ. άτομα. Αντίστοιχα τον Δεκέμβριο του 2019, το εργατικό δυναμικό ήταν 4,640 εκατ. άτομα και οι άνεργοι ήταν 774.000 άτομα (16,7%). Ουσιαστικά, η στατιστική ανεργία παρέμεινε σταθερή όμως, η πραγματική ανεργία, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΕΔ, εκτιμάται (2020) σε 1.090.0000 άτομα.

Διαθέσιμο εισόδημα: Περισσότεροι από 1,7 εκατ. μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα τέθηκαν σε αναστολή εργασίας για χρονικά διαστήματα από 3 έως και 10 μήνες, περίπου 1.400.000 ατομικές επιχειρήσεις, ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι ανέστειλαν τη λειτουργία τους, τουλάχιστον για 5 έως και 7 μήνες, ή υπολειτούργησαν τουλάχιστον για 9 μήνες. Επιπλέον, περισσότεροι από 400.000 ιδιοκτήτες εκμισθούμενων ακινήτων υποχρεώθηκαν για 6 έως και 10 μήνες να εισπράξουν ενοίκια μειωμένα κατά 40% ή και περισσότερο. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της ΓΣΕΕ, 6 στους 10 εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα δηλώνουν απώλεια εισοδήματος το 2020.

Επίσης με βάση την ΕΛΣΤΑΤ, το πρώτο εννεάμηνο του 2020, το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και των ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων μειώθηκε κατά 1,1%. Παράλληλα, το πρώτο εννεάμηνο του 2020, η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών (σε τρέχουσες τιμές) μειώθηκε σημαντικά περισσότερο, κατά 5,4%, σε ετήσια βάση. Ως εκ τούτου, η ακαθάριστη αποταμίευση, η οποία αποτελεί το μέρος του ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος που δεν καταναλώνεται, ήταν θετική και διαμορφώθηκε σε 2,3% του ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος, έναντι ‒2,2%, το πρώτο εννεάμηνο του 2019. Εκτιμάται ότι η αποταμίευση των νοικοκυριών χαμηλού εισοδηματικού κλιμακίου μειώθηκε αφού ένα μεγάλο μέρος του οικογενειακού προϋπολογισμού τους αφορά ανελαστικές δαπάνες και είδη πρώτης ανάγκης. Αντίθετα, τα νοικοκυριά υψηλότερου εισοδηματικού κλιμακίου συσσώρευσαν αποταμιεύσεις, διότι μείωσαν, σε μεγάλο βαθμό, τις δαπάνες για διακοπές, ταξίδια, ψυχαγωγία, υπηρεσίες. Από την έναρξη της πανδημικής κρίσης, αρνητικές στο διαθέσιμο εισόδημα ήταν οι συμβολές των αμοιβών της εξαρτημένης μισθωτής εργασίας, του λειτουργικού πλεονάσματος/μικτού εισοδήματος αλλά και του εισοδήματος περιουσίας.

Ο ρυθμός μεγέθυνσης ΑΕΠ το 2021: Όλα παραπέμπουν σε μια πιο αργή ανάκαμψη της οικονομίας για το 2021. Οι χειμερινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ελληνική οικονομία επιβεβαίωσαν όσες απόψεις είχαν επιφυλάξεις για τις υπέρμετρα αισιόδοξες εκτιμήσεις που είχαν διατυπωθεί στο πρόσφατο παρελθόν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το υπουργείο Οικονομικών.

Για του λόγου το αληθές αναφέρω τις προηγούμενες εκτιμήσεις, για το 2021, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών: Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Άνοιξη 2020: 7,9%, Καλοκαίρι 2020: 6%, Φθινόπωρο 2020: 5%, Χειμώνας 2021 (Φεβρουάριος 2021): 3,5% και ελληνικό υπουργείο Οικονομικών – Προσχέδιο Προϋπολογισμού 2021: 7,8%, Προϋπολογισμός 2021: 4,8%.

Η προβαλλόμενη ως δικαιολογία μεγάλη αβεβαιότητα που συνοδεύει την πανδημία πρέπει να γίνει αποδεκτή όμως μέχρι ενός ορισμένου βαθμού. Είναι εμφανές ότι πάντοτε επιλέγεται ως βασική εκτίμηση αυτή που στηρίζεται στις πλέον αισιόδοξες προσδοκίες. Προφανώς αυτό εντάσσεται στην αντίληψη που υποστηρίζει ότι οι θετικές προσδοκίες αυξάνονται με αισιόδοξα μηνύματα που τονώνουν τη ψυχολογία του κόσμου! Θεωρώ ότι κάνουν λάθος, αλλά δεν είναι του παρόντος.

Δημοσίευση: Εφημερίδα "Δρόμος της Αριστεράς" Φύλλο 533, 27/02/2021

Πηγή:   https://edromos.gr/kostas-melas-oikonomologos-alitheies-kai-psemata-gia-tin-elliniki-oikonomia/

Η «Μήδεια» και ο «κακός τους ο καιρός»

του Παύλου Δερμενάκη

Για μία ακόμα φορά ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο απέδειξε τη γύμνια αλλά και τη συνειδητή ανικανότητα του κρατικού μηχανισμού. Το πολυδιαφημισμένο «επιτελικό κράτος» του κ. Μητσοτάκη θάφτηκε κάτω από το χιόνι που έφερε η κακοκαιρία «Μήδεια». Ομοίως στο παρελθόν, επί ΣΥΡΙΖΑ, το «κράτος αρωγός στον πολίτη» είχε καεί στο Μάτι και είχε πνιγεί στη Μάνδρα. Αντίστοιχες είναι οι οδυνηρές για το λαό καταστάσεις επί όλων των κυβερνήσεων διαχρονικά. Με το υπάρχον πολιτικό σύστημα, ανεξαρτήτως κυβερνητικού «χρώματος» το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Σε κάθε δυσμενές καιρικό φαινόμενο το κράτος αποδεικνύεται γυμνό και ανίκανο να βοηθήσει τους πολίτες του, παρά τα παχιά λόγια των εκάστοτε κυβερνώντων.

Το μέγεθος της κακοκαιρίας «Μήδεια» ήταν γνωστό εδώ και μέρες. Συνεπώς ήξεραν και είχαν το χρόνο να σχεδιάσουν τα προληπτικά μέτρα και τις ενέργειες στη διάρκεια της κακοκαιρίας. Η κυβέρνηση και τα μπουκωμένα με κρατικό χρήμα Μέσα Ενημέρωσης μας διαβεβαίωναν ότι το «επιτελικό κράτος» είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Η «προετοιμασία» και η «αποτελεσματικότητα» του κράτους αποτυπώνεται στα όσα συνέβησαν αυτές μέρες της κακοκαιρίας. Καταλήξαμε να μην κυκλοφορεί σχεδόν τίποτε στην Αττική λόγω του χιονιού, αμέσως μετά την έναρξη της κακοκαιρίας ενώ μια σειρά περιοχές έμειναν για μέρες χωρίς ρεύμα και νερό. Στην αδυναμία του κράτους να αντιμετωπίσει την κατάσταση καταγράφηκαν για μία ακόμα φορά οι ελλείψεις σε προσωπικό και εξοπλισμούς και η αδυναμία του να αποφασίσει την επίταξη των αναγκαίων εξοπλισμών που υπάρχουν στον ιδιωτικό τομέα. Για μία ακόμα φορά οι εργολάβοι εξοπλισμού τρίβουν τα χέρια τους από τη νέα «αρπαχτή» λόγω «εκτάκτων συνθηκών».

Φυσικά η ανικανότητα ή/και η συνειδητή αδιαφορία δεν ήταν στοιχείο αντίδρασης μόνο από το κράτος, τον γνωστό «κακό δημόσιο τομέα». Στο ίδιο μήκος κύματος, αν όχι χειρότερα, κινήθηκε και ο ιδιωτικός τομέας που εμπορεύεται κοινωνικά αναγκαίες υποδομές. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το κλείσιμο της εθνικής οδού. Οι εισπράκτορες των υπέρογκων διοδίων δεν μπόρεσαν, για πολλοστή φορά, να αντιμετωπίσουν ένα προαναγγελθέν καιρικό φαινόμενο και να ρίξουν αλάτι. Τους «έσωσε» ο γνωστός «από μηχανής θεός», το κακό κράτος. Όπως συνηθίζει το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση, με κεκτημένη ταχύτητα από τα λοκντάουν, έκλεισε και την εθνική οδό. Έτσι προχώρησε σε μία ακόμα έμμεση επιδότηση προς τους εργολάβους της, απαλλάσσοντας τους από το να καταβάλλουν οποιαδήποτε προσπάθεια, με το σχετικό κόστος, για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κακοκαιρίας.

Καταστάσεις σαν την πρόσφατη κακοκαιρία μας θυμίζουν, ολοένα και τακτικότερα, τις συνέπειες από την καταστροφή της φύσης, που προξενείται από την ασύστολη επέμβαση του ανθρώπου στο όνομα του κέρδους. Αντί όμως να ληφθούν ουσιαστικά μέτρα για την αντιστροφή της κατάστασης και των συνεπειών της, στο όνομά τους έχει ξεκινήσει ένας νέος γύρος αναζήτησης υπερκερδών για τις ελίτ. Η διατύπωση «πράσινη ανάπτυξη» είναι από τις πιο συχνά χρησιμοποιούμενες σε σχέση με την πορεία της οικονομίας και στην Ελλάδα. Την ίδια στιγμή τα εγκλήματα σε βάρος της φύσης πολλαπλασιάζονται από την κυβέρνηση στο όνομα της μείωσης της γραφειοκρατίας και της ενίσχυσης της αναπτυξιακής διαδικασίας στη χώρα ενώ η «πράσινη ανάπτυξη» δεν είναι ούτε πράσινη ούτε ανάπτυξη αλλά μέθοδος ενίσχυσης συγκεκριμένων οικονομικών συμφερόντων. Συνεπώς δεν είναι καθόλου τυχαία τα επαναλαμβανόμενα, σε σύντομα χρονικά διαστήματα, ακραία φαινόμενα καιρικά και μη που οδηγούν σε καταστροφές.

Για όλα αυτά τα φαινόμενα όσον αφορά τις αιτίες της δημιουργίας τους όπως και για την αναποτελεσματικότητα στην αντιμετώπισή τους οι ευθύνες συγκεντρώνονται στις ακολουθούμενες πολιτικές που υπηρετεί σύσσωμο όλο το πολιτικό σύστημα. Καταστροφή της φύσης στο όνομα της ανάπτυξης, στην πράξη του κέρδους των ολίγων και εκλεκτών. Ελλείψεις σε εξοπλισμούς, προσωπικό αλλά και σε σχεδιασμένες πολιτικές αντιμετώπισης εκτάκτων καιρικών φαινομένων. Αδιαφορία του ιδιωτικού τομέα για το μεγάλο μερίδιο ευθύνης που του αναλογεί και μεταφορά της στο δημόσιο. Το αποτέλεσμα είναι να μετράμε κάθε φορά, κύρια τα λαϊκά στρώματα, απώλειες σε ζωές και σε περιουσίες.

Οι ζημιές έγιναν, οι απώλειες καταγράφηκαν. Η κυβέρνηση θα συνεχίσει στη λογική των «ακραίων καιρικών φαινομένων» και η αντιπολίτευση θα συνεχίζει να την καταγγέλλει. Και στην επόμενη ή μεθεπόμενη αντίστοιχη κατάσταση μπορεί να έχουν αλλάξει μεταξύ τους ρόλους αλλά το έργο θα είναι το ίδιο.

Δημοσίευση: Εφημερίδα "Δρόμος της Αριστεράς" Φύλλο 532, 20/02/2021

Πηγή:   https://edromos.gr/i-mideia-kai-o-kakos-tous-o-kairos/