Τετάρτη 18/8/2021
Δασική καταστροφή: Ένα διαρκές, σχεδιασμένο κυβερνητικό έγκλημα
Καταστροφές δασών μια διαχρονική, διακομματική «πολιτική»
του Παύλου Δερμενάκη
Το Μάιο 1998 η κυβέρνηση «εκσυγχρονισμού» Κ. Σημίτη, με αρμόδιο υπουργό Γεωργίας τον Στ. Τζουμάκα, προχώρησε με νόμο στην κατάργηση των υπηρεσιών δασοπυρόσβεσης που ανήκαν στο συγκεκριμένο υπουργείο και ανέθεσε τη δασοπυρόσβεση στην Πυροσβεστική Υπηρεσία, που είχε ευθύνη μέχρι τότε μόνο για τις αστικές πυρκαγιές. Η ενέργεια αυτή συνοδεύτηκε με σταδιακή αποψίλωση με κάθε μορφή των δασικών υπηρεσιών του υπουργείου Γεωργίας και τελικά την πλήρη εγκατάλειψη των δασών. Σήμερα τα δάση οι κυβερνήσεις τα θυμούνται όταν καίγονται και όταν μπαίνουν αιτήματα «εξυπηρετήσεων» συμφερόντων καθώς υπάρχει ακόμα ένα θεσμικό πλαίσιο και δασικοί λειτουργοί που δημιουργούν προβλήματα στην «ανάπτυξη» και τελευταία στην «πράσινη ανάπτυξη», βλέπε ανεμογεννήτριες. Φυσικά για την επίλυση των αυτών των «προβλημάτων» που καθυστερούν την «ανάπτυξη» κατά καιρούς, στα δύσκολα υπάρχει και ο «από μηχανής θεός» που λέγεται δικαιοσύνη. Έτσι με δικαστικές αποφάσεις λύνονται τα δύσκολα όπως π.χ. από την σημερινή Πρόεδρο της Δημοκρατίας με την ιδιότητά της τότε ως λειτουργού του Συμβουλίου της Επικράτειας με τη «νομιμοποίηση» της Ιπποκράτειου Πολιτείας (2006) στο όνομα του «δημοσίου συμφέροντος» (!) και το πράσινο φως να στηθούν ανεμογεννήτριες στις καμένες-αναδασωτέες περιοχές (2012). Με αυτές τις «διαδικασίες» μετράμε κάθε χρόνο καμένα εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα δασών και συνεχίζουμε…
Βέβαια σε αυτή τη λεηλασία της φύσης υπάρχουν πολλοί που αντιστέκονται. Μια από αυτές τις εκφράσεις αντίστασης είναι και ο λαϊκός εθελοντισμός, ένα κίνημα από τον λαό που προσπαθεί με όσα μέσα μπορεί να διαθέσει και με τις γνώσεις του να προστατέψει τα δάση και να αυξήσει το πράσινο στη χώρα. Το κίνημα αυτό εκφράζεται είτε με λαϊκή αυτοοργάνωση, χωρίς νομικές-θεσμικές διαδικασίες, παίρνοντας μεγάλη έκταση ειδικά στις περιπτώσεις εκτάκτων γεγονότων όπως η παρούσα περίοδος είτε με τη μορφή οργανωμένων σωματείων. Τα σωματεία αυτά όσο είναι περιφερειακού χαρακτήρα και χωρίς ή με ελάχιστα μέσα δεν «ενοχλούν». Αρχίζουν όμως να ενοχλούν «κάποιους» όταν παίρνουν πανελλαδική μορφή, αποκτούν υποδομές, μέσα και εξοπλισμό, κινητοποιούν πολύ κόσμο και έχουν άποψη για όσα συμβαίνουν στο χώρο.
Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι δεν υπάρχουν και περίοδοι ευαισθητοποίησης του κράτους, του διεθνούς παράγοντα, των επιχειρήσεων κ.λπ. για τα δάση και την προστασία τους. Μετά από μεγάλες καταστροφικές πυρκαγιές και μπροστά στη λαϊκή κατακραυγή εμφανίζονται προγράμματα, χρηματοδοτήσεις, έργα κ.λπ. για την αποκατάσταση των ζημιών, την πρόληψη στο μέλλον, τις αναδασώσεις και άλλες ευχές, τα οποία σταδιακά ξεχνιούνται μόλις κοπάσει η λαϊκή οργή.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πως το πολιτικό σύστημα «ξεχνά». Μετά τις μεγαλύτερες μέχρι τότε πυρκαγιές και καταστροφές του 2007 που στοίχισαν 84 νεκρούς, 1.500 καμένα σπίτια, 2,7 εκατ. στρέμματα, 4,5 εκατ. ελαιόδεντρα και 60.000 ζώα! Δημιουργήθηκε το «ταμείο Μολυβιάτη» για την αποκατάσταση των ζημιών και την προστασία των δασών στο μέλλον. Το ειδικό αυτό ταμείο που δημιούργησε η κυβέρνηση και χρηματοδοτήθηκε από δωρεές του ιδιωτικού τομέα μετά από μερικά χρόνια κατέληξε, το 2011 επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ με υπουργό Οικονομικών τον Ευαγγ. Βενιζέλο, στον κρατικό προϋπολογισμό για την κάλυψη των ελλειμμάτων. Αυτή ήταν η συνέχεια και η ευαισθησία του κράτους και του πολιτικού συστήματος για ό,τι συνέβη το 2007, στη μνήμη των θυμάτων. Επίσης τα κονδύλια που είχαν δεσμευτεί για τις αναδασώσεις στον Ταΰγετο και τον Υμηττό δεν αξιοποιήθηκαν επαρκώς αφού το έργο δεν έγινε τουλάχιστον στο βαθμό που προέβλεπε ο σχεδιασμός.
Με αυτές τις πολιτικές και πρακτικές βλέπουμε τεράστιες καταστροφές από πυρκαγιές διαχρονικά. Σταχυολογούμε τις μεγαλύτερες Σάμος 2000, Ηλεία και Πάρνηθα 2007 με τη θεωρία του «στρατηγού ανέμου», Μάτι 2018, η πλέον φονική με 102 θανάτους και τη θεωρία για το «ασύμμετρο φαινόμενο». Φτάνουμε στο σήμερα με τη θεωρία Μητσοτάκη ότι «απλά είναι ανέφικτη» η επίτευξη των στόχων για την «προφύλαξη των περιουσιών, του φυσικού περιβάλλοντος και των κρίσιμων υποδομών». Έτσι έχουμε μέχρι τώρα για φέτος πάνω από ένα εκατομμύριο στρέμματα καμένες εκτάσεις (+450% σε σχέση με το μέσο όρο της περιόδου 2008-2018), τις εκκενώσεις περιοχών για να μην θρηνήσουμε θύματα και τις χιλιάδες κατεστραμμένες περιουσίες πολιτών. Τις πολλαπλές έμμεσες συνέπειες από αυτή την καταστροφή θα τις βιώσουμε όλοι στην πορεία.
Έτσι το πολιτικό σύστημα διαχρονικά ανακαλύπτει κάθε φορά κάποια «θεωρία» για να καλύψει την ανικανότητά του και τις ευθύνες του, πολιτικές και διαχειριστικές.
Όποιος δεν «πειθαρχεί» έχει συνέπειες
Την ίδια στιγμή που ο κρατικός μηχανισμός σε όλες τις δομές και εκφράσεις του κρίνεται ανεπαρκής για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών φροντίζει να βάζει εμπόδια ή ακόμα και να υπονομεύει ανοιχτά, φτάνοντας ακόμα και στην ακραία υπερβολή, προσπάθειες αυτοοργάνωσης του λαού για να υπάρχουν κάποιες βοήθειες στις δύσκολες συνθήκες. Είναι χαρακτηριστικός ο νόμος 4249/2014 του κ. Δένδια που έχει δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στη λειτουργία των εθελοντικών οργανώσεων δασοπροστασίας και δασοπυρόσβεσης. Όμως σε κάποιες περιπτώσεις δεν αρκούσε μόνο αυτό. Χρειάστηκαν και άλλα «μέτρα» για να ελεγχθούν οι «απείθαρχοι» που «χάλαγαν την πιάτσα» της πυρόσβεσης. Κλασσική περίπτωση το σωματείο με τίτλο «Εθελοντικό Σώμα Ελλήνων Πυροσβεστών Αναδασωτών (ΕΣΕΠΑ)» το οποίο φρόντισαν να το «αφανίσουν» σε μία μέρα με την ανακοίνωση της αστυνομίας τον Φεβρουάριο του 2014 ότι ελέγχεται για «παρανομίες» ως ΜΚΟ. Πρόκειται για σωματείο, όμως εκείνες τις ημέρες ήταν στην επικαιρότητα τα σκάνδαλα με τις ΜΚΟ και την εμπλοκή διαφόρων επωνύμων κυβερνητικών στελεχών. Έτσι ο ΕΣΕΠΑ βόλευε να εμφανιστεί ως ΜΚΟ για να μην είναι «δακτυλοδεικτούμενα» μόνο τα δικά μας παιδιά…
Την ίδια στιγμή που ο κρατικός μηχανισμός σε όλες τις δομές και εκφράσεις του κρίνεται ανεπαρκής για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών φροντίζει να βάζει εμπόδια ή ακόμα και να υπονομεύει ανοιχτά, φτάνοντας ακόμα και στην ακραία υπερβολή, προσπάθειες αυτοοργάνωσης του λαού
Επτά και πλέον χρόνια μετά δεν έχει αποδοθεί καμία κατηγορία. Η βασική «κατηγορία» ότι ο πρόεδρος του ΕΣΕΠΑ πλούτιζε από τις δραστηριότητες του σωματείου αποδείχθηκε από τον έλεγχο του ΣΔΟΕ όχι μόνο ένα τεράστιο ψέμα αλλά και ότι στη διάρκεια της δράσης του είχε πουλήσει τέσσερα (4) διαμερίσματα και έχει βάλει εμφανώς αρκετά χρήματα στο ταμείο του σωματείου. Βέβαια αυτή η έκθεση κατ’ αρχήν «χάθηκε» από τον φάκελο της προανάκρισης και για να «βρεθεί» χρειάστηκαν αρκετές δικονομικές ενέργειες και αντιπαραθέσεις ανακριτή και εισαγγελέα, αλλά αυτά είναι «ψιλά γράμματα»… Παράλληλα χωρίς στοιχεία, με μεθόδους που θυμίζουν άλλες, πολύ μαύρες εποχές, κατηγορήθηκε ότι έβαζε φωτιές και στη συνέχεια τις έσβηνε κ.α. Τέλος, ξαφνικά «ανακάλυψαν», χρόνια μετά τη στιγμή που το κράτος είχε εκδώσει άδειες κυκλοφορίας για τα πυροσβεστικά οχήματα ότι για κάποια από αυτά δεν είχαν πληρωθεί δασμοί. Έτσι τα κατάσχεσαν δηλαδή διέταξαν ακινητοποίηση και τα άφησαν να σαπίζουν. Μάλιστα αν και πρωτόδικα το ΕΣΕΠΑ δικαιώθηκε ζήτησαν από το δικαστήριο να συνεχιστεί η κατάσχεση μέχρι την εκδίκαση και τη έφεσης.
Το αποτελέσματα από αυτό το σχεδιασμένο έγκλημα:
α) Εκατό περίπου πυροσβεστικά οχήματα, κατασχεθέντα και μη, ειδικά για να ανεβαίνουν σε βουνά, σαπίζουν από το 2014.
β) 1.500 εθελοντές σε όλη την Ελλάδα που ανήκαν σε 17 πλήρως εξοπλισμένους και οργανωμένους τοπικούς πυροσβεστικούς σταθμούς καθώς και η μεγάλη μεταφερόμενη μονάδα, που πήγαινε παντού όπου υπήρχε ανάγκη σε όλη την Ελλάδα, σταμάτησαν τη δράση τους. Να σημειώσουμε εδώ ότι αντίστοιχη αποκλειστικά μεταφερόμενη μονάδα η Πυροσβεστική Υπηρεσία απέκτησε το 2019.
γ) Το διεθνούς εμβέλειας εκπαιδευτικό κέντρο στα Ριζώματα Ημαθίας, στο οποίο εκπαιδεύονταν εκατοντάδες εθελοντές από την Ελλάδα και το εξωτερικό σταμάτησε να λειτουργεί.
δ) Η δέσμευση της γερμανικής κυβέρνησης για δωρεά στο ΕΣΕΠΑ 200 πυροσβεστικών οχημάτων, ενός μεταγωγικού πλοίου και ενός εναέριου μέσου κατάσβεσης δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Πρόλαβαν και παραδόθηκαν μόνο τα πρώτα 10 οχήματα, τα οποία ακινητοποιημένα σαπίζουν.
ε) Ο πρόεδρος του ΕΣΕΠΑ που είχε εκλεγεί ως πρόεδρος της Επιτροπής Δασοπυρόσβεσης της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Πυρόσβεσης και Διάσωσης (CTIF) για την περίοδο 2012-2016 παραιτήθηκε. Να σημειώσουμε εδώ ότι εκλέχτηκε με τις ψήφους των ξένων αντιπροσωπειών καθώς στις συγκεκριμένες εκλογές (2012) της CTIF για την Επιτροπή Δασοπυρόσβεσης η αντιπροσωπεία της Ελληνικής Πυροσβεστικής Υπηρεσίας αποχώρησε από την ψηφοφορία….
στ) Το ΕΣΕΠΑ σταμάτησε να έχει δράση. Το ΕΣΕΠΑ που σύμφωνα με τη μελέτη του Πανεπιστημίου της Αθήνας του Δεκεμβρίου 2012, με θέμα «Παραδείγματα Καλών Πρακτικών για την Πρόληψη των Δασικών Πυρκαγιών», η οποία έγινε στο πλαίσιο του Προγράμματος Life της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είχε περιληφθεί μεταξύ των 11 υποδειγματικών περιπτώσεων που αναλύει σε παγκόσμιο επίπεδο.
Μετά από όλα αυτά το τραγικότερο είναι ότι στις 5/8/2021, ενώ μαίνονταν οι πυρκαγιές σε Αττική και Εύβοια, η Πολιτική Προστασία ζητούσε από το ΕΣΕΠΑ να κατεβάσει τα οχήματα…
Όλες οι κυβερνήσεις από το 2014 έως και σήμερα γνωρίζουν πολύ καλά το πρόβλημα. Όμως δεν το έλυσαν γιατί δεν ήθελαν. Απλά το «θυμούνται» μόνο όταν τα πράγματα είναι δύσκολα, αλλά μέχρι εκεί.
Συνεπώς το πολιτικό σύστημα διαχρονικά αποδεικνύει τη συνειδητή εγκατάλειψη της όποιας δασικής προστασίας και όποιος δεν πειθαρχεί υπόκειται σε συνέπειες από το «απρόσωπο» κράτος…
Υ.Γ.: Αναλυτική ενημέρωση για το διαχρονικό κυβερνητικό σκάνδαλο με το ΕΣΕΠΑ θα υπάρχει στο πρώτο φύλλο του Δρόμου που θα κυκλοφορήσει στα περίπτερα το Σάββατο 4/9/2021.
