Η λαϊκή κατοικία στο έλεος του «κουαρτέτου»

ΘΕΜΑ

Με την υπερψήφιση του νόμου Σαμαρά-Βενιζέλου η κυβέρνηση Τσίπρα σφράγισε τη μνημονιακή της μετάλλαξη

Δημοσίευση: Εφημερίδα "Δρόμος της Αριστεράς" Φύλλο 273,  25/7/2015

του Παύλου Δερμενάκη

Ένα από τα βασικά προαπαιτούμενα για την έναρξη των διαπραγματεύσεων, με σκοπό τη χορήγηση του νέου δανείου προς την Ελλάδα από τους «θεσμούς», ήταν και η ριζική αλλαγή του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που αφορά τη διαδικασία δικαστικής επίλυσης ιδιωτικών διαφορών.

Η κυβέρνηση Τσίπρα έφερε στη Βουλή και ψήφισε, τα ξημερώματα της Πέμπτης, με τη διαδικασία του κατεπείγοντος τον σχετικό νόμο. Διαβάζοντας την εισηγητική έκθεση μαθαίνουμε ότι «η Ελληνική Δημοκρατία δεσμεύτηκε, με τη σύμφωνη γνώμη των “θεσμών”, να υιοθετήσει μέχρι την 22 Ιουλίου 2015 Σχέδιο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Η Ελληνική Δημοκρατία συνεργαζόταν με τους “θεσμούς” προς εξεύρεση κοινής και αποδεκτής λύσεως και προς τούτο έχει συστήσει Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή για την τροποποίηση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Όμως, λόγω των ασφυκτικών χρονικών περιθωρίων το μοναδικό κείμενο το οποίο έχει λάβει τη σύμφωνη γνώμη των θεσμών είναι το σχέδιο νόμου “Τροποποιήσεις στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας” που έχει κατατεθεί στη Βουλή των Ελλήνων, τον Νοέμβριο του 2014».

Συνεπώς, η Βουλή δεν νομοθετεί πλέον με βάση τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και σύμφωνα με την ανεξάρτητη θέληση των βουλευτών της. Πλέον, για ό,τι «ψηφίζει» πρέπει προηγουμένως να έχει λάβει την έγκριση-σύμφωνη γνώμη των «θεσμών». Αυτό, μάλιστα, γίνεται πολύ πιο ξεκάθαρο στο κείμενο της «συμφωνίας» της 12/7 στο οποίο αναφέρεται: «Αμέσως μετά, και μόνον μετά τη νομική εφαρμογή των τεσσάρων πρώτων προαναφερόμενων μέτρων καθώς και την έγκριση όλων των δεσμεύσεων που περιέχονται στο παρόν έγγραφο από την Ελληνική Βουλή, κατόπιν επαλήθευσης από τους “θεσμούς” και την Ευρωομάδα, μπορεί να ληφθεί απόφαση, προκειμένου να δοθεί στους “θεσμούς” η εντολή διαπραγμάτευσης μνημονίου συνεννόησης (ΜΣ)». Και παρακάτω σημειώνει: «Η κυβέρνηση οφείλει να διαβουλεύεται και να συμφωνεί με τους “θεσμούς” όσον αφορά όλα τα νομοσχέδια στους σχετικούς τομείς, αρκετό χρόνο πριν από την υποβολή τους σε δημόσια διαβούλευση ή στη Βουλή».

Συνεπώς, δεν υπάρχει πλέον νομοθετική πρωτοβουλία εκ μέρους του ελληνικού κράτους, χωρίς να έχει προηγηθεί όχι απλά ενημέρωση των «θεσμών» αλλά σύμφωνη γνώμη τους. Δηλαδή, η Ελληνική Βουλή «νομοθετεί» στα σημαντικότερα θέματα μόνον ό,τι επιτρέπουν και εγκρίνουν οι «θεσμοί».

Εδώ ας κάνουμε μια παρένθεση… Nα σημειώσουμε ότι η κυβέρνηση Τσίπρα, εκτός των άλλων, αποδέχθηκε «να εξομαλύνουν πλήρως τις μεθόδους εργασίας με τους “θεσμούς”, συμπεριλαμβανομένων των αναγκαίων επιτόπιων εργασιών στην Αθήνα». Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Επανεγκατάσταση των εκπροσώπων των «θεσμών» στην Αθήνα και έλεγχος εκ μέρους τους όλων των δημόσιων υπηρεσιών. Έτσι, λοιπόν, από τη Δευτέρα 27/7 εγκαθίστανται στην Αθήνα και «πιάνουν» δουλειά οι εκπρόσωποι των 4 πλέον θεσμών (ΔΝΤ, Ε.Ε., ΕΚΤ και ΕΜΣ από τον οποίο έχουμε ζητήσει το δάνειο). Έτσι, λοιπόν, η «τρόικα» (την οποία «διώξαμε») επανήλθε και μάλιστα ενισχυμένη τόσο αριθμητικά, 4 αντί 3, όσο και ουσιαστικά, αφού έχει πλέον την πλήρη αποδοχή εκ μέρους της κυβέρνησης και την υποχρέωση να εκφράζει η τετράς προκαταβολικά τη συμφωνία της για τις σημαντικότερες αποφάσεις. Έτσι, λοιπόν, καταλήγουμε σήμερα στον τοπικό έλεγχο της «κυβέρνησης»-νομαρχίας από το «κουαρτέτο» έναντι της προηγούμενης «τρόικας».

Τι προβλέπεται και ποιοι κερδίζουν

Ο Κώδικας ο οποίος «εγκρίθηκε» από τη Βουλή είναι το προϊόν διαπραγμάτευσης-συμφωνίας της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου με την τρόικα. Εξού και η έκφραση «το μοναδικό κείμενο που έχει λάβει τη σύμφωνη γνώμη των θεσμών». Ο αρμόδιος υπουργός «υποχρεώθηκε» να το εισηγηθεί στη Βουλή αν και έχει διαφορετική άποψη, ενώ το Κοινοβούλιο είχε την «υποχρέωση» να «συζητήσει» επί του νόμου και να τον «ψηφίσει», χωρίς να έχει δικαίωμα να γίνει η παραμικρή τροποποίηση. Έχει, δε, ιδιαίτερη σημασία να θυμηθούμε ότι τον Νοέμβριο 2014 όλοι οι δικηγόροι της χώρας, σε πανελλαδικό δημοψήφισμα, απέρριψαν αυτό το σχέδιο Κώδικα με ποσοστό 93%! Ο ΣΥΡΙΖΑ, ως αξιωματική αντιπολίτευση τότε, αγωνίστηκε για την καταψήφιση του Κώδικα από τους δικηγόρους καθώς θεωρούσε ότι στο ζήτημα της αναγκαστικής εκτέλεσης και των πλειστηριασμών ευνοούνται οι τράπεζες έναντι των πολιτών. Σήμερα η κυβέρνηση Τσίπρα προχώρησε στον εκβιασμό των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ ώστε να ψηφίσουν αυτόν το νόμο ως προαπαιτούμενο.

Διαβάζοντας το νόμο, πλέον, διαπιστώνουμε τα ακόλουθα θεμελιώδη προβλήματα φαλκίδευσης των δικαιωμάτων του λαού με στόχο να ευνοηθούν οι τράπεζες και οι ισχυροί του χρήματος:

• Στη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης δεν προηγούνται οι πολίτες έναντι των τραπεζών στους πλειστηριασμούς.

• Σε περίπτωση πτώχευσης εταιρίας με χρέη σε εργαζόμενους, ΙΚΑ, τράπεζες κ.λπ. σε περίπτωση πλειστηριασμού ακινήτου μειώνεται το δικαίωμα των εργαζομένων, που παλαιότερα είχαν το προνόμιο να εισπράξουν τα δεδουλευμένα, αφού η ικανοποίηση της απαίτησης τους μπορεί να φτάσει σε χαμηλά ποσοστά (π.χ. είχε αναφερθεί μόλις το 23%) ενώ των τραπεζών είναι μεγαλύτερο (είχε αναφερθεί πως μπορεί να αγγίζει το 65%). Όλα αυτά φυσικά, εκτός από τους ίδιους τους εργαζόμενους της επιχείρησης, είναι σε βάρος των ασφαλιστικών ταμείων και του δημοσίου.

• Αυξάνεται η έννοια του όρου κατάσχεσης, αφού δεν ίσχυε πλέον η περιοριστική αρίθμηση ακατάσχετων πραγμάτων και αντικαθίστατο με μια αόριστη έννοια. Έτσι, σε περίπτωση κατάσχεσης κινητών δεν θα υπάρχει η διάκριση που μέχρι τώρα υπήρχε ότι δεν μπορούσαν να κατασχεθούν τα βασικά είδη για να ζήσει κάποιος. Δηλαδή, κατάσχονται όλα χωρίς διάκριση.

• Μειώνονται αισθητά οι προθεσμίες σε βάρος του οφειλέτη για να σταματήσει την κατάσχεση.

• Επιτρέπονται, πλέον, οι πολλαπλές κατασχέσεις στο ίδιο αντικείμενο.

• Ο πλειστηριασμός ακίνητου θα γίνεται με βάση την εμπορική και όχι την αντικειμενική αξία. Η εμπορική πλέον βρίσκεται, στις περισσότερες των περιπτώσεων, στο 50% της αντικειμενικής. Συνεπώς, τα ακίνητα θα φορολογούνταν με βάση την αντικειμενική αξία τους και θα εκπλειστηριάζονταν με βάση την εμπορική.

• Εισάγεται η διαδικασία του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού, οι λεπτομέρειες του οποίου θα καθοριστούν με Υπουργική Απόφαση. Με αυτή τη διαδικασία θα «ξεπεραστεί» και η διαδικασία σταματήματος των πλειστηριασμών από το κίνημα στα Ειρηνοδικεία.

• Τα παραπάνω θα ισχύσουν από την 1/1/2016.

Συνεπώς, με το σύνολο των παραπάνω μέτρων διευκολύνονται οι τράπεζες, καθώς θα υπάρχουν για αυτές, αλλά εις βάρος του οφειλέτη, διαδικασίες ταχύτερες, ευκολότερες και με περισσότερες πιθανότητες ολοκλήρωσης του πλειστηριασμού. Έτσι, ο οφειλέτης θα χάνει το περιουσιακό του στοιχείο, συνήθως το σπίτι του, σε εξευτελιστικές τιμές. Και επειδή το πιο πιθανό θα είναι να μην φτάνει πλέον το ποσό που η τράπεζα θα εισπράττει από τον πλειστηριασμό, για την πλήρη εξόφληση του τρέχοντος υπολοίπου του δανείου, ο οφειλέτης θα έχει χάσει το σπίτι του, θα έχει χάσει ό,τι έχει πληρώσει μέχρι τότε στην τράπεζα, εφορία κ.λπ., ενώ θα συνεχίζει να χρωστά στην τράπεζα!

Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα παραπάνω, σε συνδυασμό με το λοιπό θεσμικό πλαίσιο, ιδιαίτερα εκείνο που αφορά τα «κόκκινα δάνεια» και ειδικότερα τις δύο Πράξεις του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης των δανείων αυτών, εκ μέρους των τραπεζών και των σχέσεων με τους δανειολήπτες, διαμορφώνεται ένα εφιαλτικό τοπίο για όποιον χρωστά. Είτε αυτά τα χρέη αφορούν το Δημόσιο, είτε τις τράπεζες, είτε ακόμα και ιδιώτες.

Η νέα «κόκκινη» γραμμή

Η κυβέρνηση Τσίπρα συναισθανόμενη το μέγεθος του εγκλήματος εις βάρος του λαού, αναζητά «σανίδα σωτηρίας» υποσχόμενη ότι «θα φέρει προς ψήφιση στη Βουλή, πριν από την ισχύ του νέου Κώδικα, το σύνολο των ρυθμίσεων για τα καθυστερούμενα δάνεια, μεταξύ των οποίων και τις ρυθμίσεις για την προστασία της πρώτης ή της μοναδικής κατοικίας, από πλειστηριασμούς για οφειλές προς τις Τράπεζες. Εν τω μεταξύ, μέχρι να έρθουν οι διατάξεις αυτές προς ψήφιση, η κυβέρνηση σε συνεργασία με την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών, θα παράσχει de facto προστασία στους πολίτες οι οποίοι θα υπάγονται στις διατάξεις αυτές».

Ας δούμε κατά πόσον είναι ρεαλιστική μια τέτοια προσέγγιση ή απλά για μία ακόμα φορά η κυβέρνηση Τσίπρα υπόσχεται μία ακόμα «κόκκινη» γραμμή για την ξεχάσει στην πορεία της μετεξέλιξής της σε πλήρως μνημονιακή κυβέρνηση.

Μετά τις εκλογές της 25/1, επειδή ο σχετικός νόμος πλειστηριασμών της προηγούμενης κυβέρνησης ήταν σε εφαρμογή από 1/1/2015, υποτίθεται ότι συμφωνήθηκε με την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών να μη γίνονται πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας μέχρι να θεσμοθετηθεί σχετική ρύθμιση. Όλοι όσοι ασχολούμαστε με το κίνημα κατά των πλειστηριασμών, τρέχοντας κάθε Τετάρτη στα Ειρηνοδικεία, ξέρουμε ότι κάτι τέτοιο δεν ίσχυσε στην πράξη ποτέ. Οι τράπεζες προχωρούσαν σε διαδικασίες πλειστηριασμών ακόμα και πρώτης κατοικίας και οι αγωνιζόμενοι πολίτες, στο μέτρο των δυνατοτήτων μας, προσπαθούσαμε και τους σταματήσουμε με τη δυναμική παρουσία μας στα Ειρηνοδικεία όλης της χώρας. Συνεπώς, ας μη δίνουμε βάση σε κάτι που και στο παρελθόν δεν τήρησαν οι τράπεζες, ότι θα το τηρήσουν τώρα.

Όσον αφορά τη δυνατότητα της κυβέρνησης Τσίπρα να νομοθετήσει για την προστασία της πρώτης κατοικίας, υπενθυμίζουμε αυτά που αναφέραμε παραπάνω. Ότι, δηλαδή, η κυβέρνηση δεν μπορεί να νομοθετεί χωρίς να έχει προηγούμενα τη σύμφωνη γνώμη του «κουαρτέτου». Συνεπώς, η όποια «προστασία» υπόκειται στην έγκριση του «κουαρτέτου».

Το παράδειγμα της Κύπρου

Για να έχουμε μια εικόνα ποια μπορεί να είναι η άποψη του «κουαρτέτου» για το θέμα, ας θυμίσουμε τι έγινε για το ίδιο ακριβώς ζήτημα στην Κύπρο.

Η Κυπριακή Βουλή, με πρόταση της αντιπολίτευσης, ψήφισε την απαγόρευση των πλειστηριασμών για μια περίοδο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να σταματήσουν οι «θεσμοί» τη χρηματοδότηση από τα μέσα Αυγούστου 2014 και να ξεκινήσει η διαδικασία του εκβιασμού μέχρι την τελική υποταγή. Άλλωστε, το έργο αυτό το είχαν παίξει οι «θεσμοί» και τον Μάρτιο του 2013 και είχαν «κερδίσει» την παρτίδα, υποχρεώνοντας την κυπριακή κυβέρνηση να αποδεχθεί τους όρους τους. Έτσι έγινε και τώρα. Με ένα σύνολο 5 νόμων που υποχρεώθηκε να ψηφίσει εντός του Απριλίου 2015 η Κυπριακή Βουλή, κάτω από την πίεση της άρνησης χρηματοδότησης εκ μέρους των «θεσμών», για μία ακόμα φορά προσαρμόστηκε στις απαιτήσεις τους. (Για περισσότερα δείτε εδώ).

Συνεπώς, η κυβέρνηση Τσίπρα:

• Είναι δεσμευμένη με την ίδια την υπογραφή της στη «συμφωνία» της 12/7, η οποία προβλέπει τον πλήρη έλεγχο και τη σύμφωνη γνώμη από τους δανειστές όλων των αποφάσεων που σχετίζονται με την εφαρμογή της.

• Το δείγμα γραφής των δανειστών στην Κύπρο είναι ξεκάθαρο σχετικά με την άρνηση οποιασδήποτε ουσιαστικής δυνατότητας προστασίας της πρώτης κατοικίας.

• Ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας, σε συνδυασμό με τις σχετικές αποφάσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, διαμορφώνουν πλέον ένα εφιαλτικό τοπίο για το λαό και την περιουσία που δημιούργησε με κόπους και θυσίες.

Η απάντηση που πρέπει να δώσει ο λαός σε όλα αυτά, είναι μονόδρομος -όπως κάνει πέντε χρόνια τώρα. Αγώνας για την ανατροπή αυτών των πολιτικών και όποιων υπηρετούν ή στηρίζουν αυτές τις πολιτικές.